3-lekciya optik talshíq hám kabeller reje

3-LEKCIYA

OPTIK TALSHÍQ HÁM KABELLER

REJE

1. 
   Optik talshıq hám onıń dúzilisi
   
2. 
   Optik talshıq túrleri hám olardıń xarakteristikaları. Bir modalı hám kóp modalı optik talshıqlar. Teksheli, gradiyentli hám arnawlı sındırıw kórsetkishli optik talshıqlar
   
3. 
   Optik talshıqlı kabeller hám olardıń túrleri
   

1. Optik talshıq hám onıń dúzilisi

Optika talshıqlı baylanıs sistemasında optik terbelislerdińtarqalıwın shegaralawshı hám jaqtılıq energiyası aǵımın berilgen baǵıtta baǵdarlawshı, uzatıw hám qabıl qılıw traktların baylanıstırıp turıwshı ortalıq optik jaqtılıq uzatqıshları delinedi.Optik jaqtılıq uzatqıshlarınıń xarakteristikaları ulıwma aytqanda sistemanıń sapasın belgileydi.Sonıń ushın OTBS ın joybarlastırıwda nurlanıw tarqalatuǵın uzatıwshı ortalıq–optik jaqtılıq uzatqıshlardıń xarakteristikaların esapqa alıw kerek.

OTBS da arnawlı optik jaqtılıq uzatqıshlar – optik talshıqlar (OT) qollanıladı.
Kishi sóniw koefficientine iye bolǵan optik jaqtılıq uzatqıshlar tiykarında optik signallardı uzaq aralıqlarǵa uzatıwdı támiyinlewshi optik kabeller jaratılǵan.
Jaqtılıq uzatıwshı optik talshıqlar ózek hám qabıqtan ibarat boladı. Olar san mánis boyınsha bir-birine jaqın túrli sındırıw kórsetkishlerine iye. Ózek uzatıwshı ortalıq, qabıq bolsa ózi hám ózek arasında shegara payda etiwshi bolıp isletiledi. Bul shegara jaqtılıqtı baǵdarlawshı fizikalıq kanaldı túrlendirip, ol arqalı uzatılǵan signaldıń tasıwshısı bolǵan jaqtılıq nurı tarqaladı.
Jaqtılıq nurınıń tek ǵana ózek boylap tarqalıwın támiyinlew ushın (1-súwret) tómendegi shárt orınlanıwı kerek:
bunda:
n₁– ózektiń sındırıw kórsetkishi;
n₂, n₃– qabıqlarınıń sındırıw kórsetkishleri;
n₀– sırtqı oralıqtıń sındırıw kórsetkishi [5].

3.1-súwret.Jaqtılıq uzatıwshı optik talshıqlar

Optik jaqtılıq uzatqıshlarınıńsındırıw kórsetkishi:

, (3.1)
bunda – sáykes ráwishte salıstırmalı dielektrik hám magnit sińdiriwsheńlik.
Yáki sındırıw kórsetkishi n, jaqtılıqtıń vakuumdaǵı tezligin (c) materialdaǵı
jaqtılıq tezligine (c_m) qatnası arqalı ańlatıladı.
Hár qıylızatlarda jaqtılıq túrli tezliklerde tarqaladı.3.1-kestede túrli elementlerdiń sındırıw kórsetkishleri hám jaqtılıqtıń tarqalıw tezlikleri keltirilgen [2].
3.2–súwrette OTıń quramlıq bólekleri súwretlengen.OT ushın tiykarǵı material júdá taza hám tınıq kvarc shishası, kremniy eki oksidi (SiO₂) esaplanadı.
Eger teńiz suwı sonshelli tınıq bolsa, ol jaǵdayda Tınısh okeanında jaylasqan 33,177 metrli Marianabatıqlıǵınıń eńshuqır jerin kóriw múmkin bolatuǵın edi [2].
Ózek hám qabıqtıń kerekli sındırıw kórsetkishlerin alıw ushın kvarc shishasına qosımshalar qosıladı. Máselen, germaniy hám fosfor sındırıw kórsetkishin asıradı, bor hám ftor bolsa kerisinshe onı kemeytiredi.
Talshıqtıń qosımsha qabıqları qorǵanıw qabıǵı dep ataladı. 3.2–súwrette optik talshıqtıń dúzilisi keltirilgen [142]. Sırtqı plastik qaplamı optik talshıqtıń qásiyetlerine tásir etiwshi mexanikalıq hám qorshaǵan ortalıq tásirlerinen onı qorǵaydı.
3.1-keste