3-Lekciya. Tema: оs qurıw principleri Reje

Ornın ózgertiriw printsipi. Bul printsip modullerinıń orınlanıwı, olardıń yadda jaylasqan ornına baylanıslı emesligin kórsetedi. Modul tekstin, onı yadda jaylasıwına mas ráwishte sazlaw arnawlı mexanizmler, yáki onıń orınlanıwı ámelge asırıladı. Sazlaw, komandalarınıń adress bóliminde paydalanatuǵın haqıyqıy adresslerdi anıqlawdan ibarat bolıp, tap OSlar ushın qabıl etilgen operativ yadı bólistiriw algoritmi hám qollanılatuǵın adresslew usılı menen anıqlanadı. Ol paydalanıwshı dástúrlerinede bólistiriledi.
Virtuallastırıw printsipi. Bul sistema jalǵız oraylasqan sxemadan paydalanıp, sistema strukturasın, protsesslerdi rejelestriw(planirovchikler) hám resurs (monitorları) bólistiriwshileri belgili jıynaǵı kórinisinde súwretlege imkan beredi. Vituallıq printsipi, virtual mashina túsiniginde sáwlelenedi. Iqtiyarlı OS, haqıyqatta, paydalanıwshıdan, real apparat hám basqa resurslardı jasırıp, olardı belgili abstraktsiyalar benen almastıradı. Nátiyjede, paydalanıwshılar virtual mashinanı, olardıń dástúrlerin qabıl qılıwshı hám olardı orınlap, nátiyje beriwshi jeterli dárejedegi abstrakt qurılma sıpatında paydalanadı hám oylaydı. Paydalanıwshını, ulıwma esaplaw sisteması real konfiguratsiyası hám onıń komponentalarınan nátiyjeli paydalanıw qızıqtırmaydı. Bir neshe parallel protsessler ushın, bir waqıttıń ózinde real sistemada bar bolmaǵan zattan bir waqıtta paydalanıw oyı payda etiledi.
VM, real arxitekturanı da kórsetiwi múmkin, biraq bul jaǵdayda arxitektura elementleri kóbinshe sistema menen islewdi apiwayılastırıwshı, quramalastırıwshı jańa parametrler menen shıǵadı. Paydalanıwshı kóz qarasında, ideal mashina tómendegilerge iye bolıwı kerek:

• 
  islewi logik tárepten bir dey tárizdegi, shegaralanbaǵan kólemge iye bolǵan virtual yad;
  
• 
  parallel ráwishte bir-birine tásir etetuǵın hám isley alatuǵın virtual protsessorlardıń ıqtiyarlı muǵdarı;
  
• 
  virtual mashina yadına izbe-iz hám parallel, sinxron hám asinxron múrajet etiwge qádir bolǵan virtual sırtqı qurılmalardıń ıqtiyariy muǵdarı (sanı) maǵlıwmatlar kólemi shegaralanbaǵanda ideal mashinaǵa jaqınlastırılǵan, OS tárepienen ámelge asırılatuǵın vitual mashina qánsheli úlken bolsa, yaǵnıy arxitekturalı logik xarakteristikası realdan qánsheli parq qılsa, demek virtuallıqtıń sonsheli joqarı dárejesine erisilgen boladı. OS bir-birinıń ishine jaylastırılǵan VM iearxiyası sıpatında qurıladı. Dástúrlerdiń tómengi qatlamı mashinanıń apparat quralı.
  

Keyingi qatlam bolsa dástúriy bolıp, tómengi qatlam menen birgelikte, mashina jańa qásiyetlerge iye bolıwǵa járdem beredi. Hár bir jańa qatlam maǵlıwmatlarǵa islew beriw funktsiya imkaniyatların keńeytiriw imkanin berip, tómengi qatlamlarǵa múrajetti ańsatlastıradı.
VM lardı iearxik tártipke salıw ústinliklerge iye bolıw, yaǵnıy plan turaqlılıǵı, dástúr sistemaları isenimlilgi, islep shıǵıw múddetleri qısqarıwı, qatar mashqalalarǵa iye. Olardıń tiykarǵıları: virtuallastırıw qatlamları sanın hám qásiyetlerin anıqlaw, OS nıń hár bir qatlamına zárúriy bólimlerdi kiritiw qaǵıydaların anıqlaw. Abstraktlastırıw (virtualizatsiya) óz aldına qatlamlar qásiyetleri:

1. 
   Hár bir qatlamda, joqarı qatlamlar barlıǵı hám qásiyetleri tuwrısında xesh nárse belgili emes.
   
2. 
   Hár bir qatlamda, basqa qatlamlar ishki dúzilisi tuwralı xesh nárse belgili emes. Olar arasındaǵı baylanıs aldınnan belgilengen qatań qaǵıydalar arqalı alıp barıladı.
   
3. 
   Hár bir qatlam bir neshe modulden ibarat, olardıń ayrımları ishki esaplanadı hám olarǵa basqa qatlamlar múrajet qılıwı múmkin. qalǵan moduller atı joqarı qatlamlarǵa belgili hám usı qatlamlar menen baylanısa aladı.
   
4. 
   Hár bir qatlam belgili resurslarǵa iye, ol óz resursları abstraktsiyaların (virtual resurslardı) basqa qatlamlardan jasırıwı yáki usınıs etiwi múmkin.
   
5. 
   Hár bir qatlam, sistemada maǵlıwmatlardıń belgili abstraktsiyasın táminleydi.
   
6. 
   Hár bir qatlamda, basqa qatlamǵa salıstırǵanda qılınıp atırǵan usınıs minimal bolıwı shárt.
   
7. 
   Qatlamlar arasındaǵı baylanıs anıq argumentler, bir qatlamnan ekinshisine jiberiletuǵın argumentler menen shegaralanǵan bolıwı kerek.
   
8. 
   Global maǵlıwmatlardan bir neshe qatlamlar paydalanıwı múmkin emes.
   
9. 
   Hár bir qatlam basqa qatlamlar menen bekkemrek hám kúshsiz baylanıwı kerek.
   
10. 
    Abstraktsiya qatlamı arqalı orınlanatuǵın hár qanday funktsiya jalǵız kiriske iye bolıwı kerek.
    

Dástúriy táminattı sırtqı qurılmalarǵa baylanıslı emesligi (mustaqıllıǵı) printsipi. Bul printsip, dástúrdıń anıq qurılmalar menen baylanıswı, dástúrlerdi translyatsiya dárejesine emes, bálkim onnan paydalanıwdı rejelestiriw dáwirdeliginen ibarat. Dástúrlerdıń jańa qurılmalar benen islewi waqtında, qayta kompiliyatsiya qılıwı talap etilmeydi. Bul printsip kópǵana ОSlarda ámelge asırıladı.