3-maliy mashg`ulot: Gapning ikkinchi darajali bo‘laklari

So‘z birikmalari Gap

ertalabki quyosh, ko‘m-ko‘k barglar, 1. Barglar jilvalanadi

nafis barglar, mayin 2. Bahorning mayin shabbodasida

shabbodada hilpirayotgan yam-yashil raqs tushayotgan ko‘m-ko‘k barglar

barglar, quyosh nurida, to‘lin oy quyosh nurida jilvalanadi.

nurida, ming bir rangda 3. Bahorning mayin shabbodasida

tovlanadi, jilvalanadi raqs tushayotgan ko‘m-ko‘k barglar,

ming bir rangda tovlanadi, ertalabki quyosh nurida erkalanib,

jilvalanadi…v.h.

1-topshiriq:

1. Jadval bo‘yicha dastlab so‘z birikmalarining qanday hosil qlinish usullarini izohlang.

2. So‘z birikmasini gapdan qaysi xususiyatiga ko‘ra farqlanishini izohlang.

3. So‘z birikmasida bosh va ergash so‘zlarning vazifasi nimadan iborat va nimaga xizmat qiladi.

4. Jadvalda «Barglar jilvalanadi» yig‘iq gapi bilan «Ko‘m-ko‘k barglar quyosh nurida jilvalanadi» yoyiq gapini taqqoslang.

2-topshiriq. Gap bo‘laklari yuzasidan tahlil qiling.

«Gap bo‘laklari yuzasidan tahlil o‘tkazilganda,Talabalar bilishi va bajara olishi kerak:

«Gap bo‘laklari yuzasidan tahlil o‘tkazilganda, o‘quvchilar so‘zlarning o‘z ma’nosida va ko‘chma ma’noda ishlatilganligini fahmlay oladilar». So‘zlarning o‘z ma’nosi va ko‘chma ma’noda ishlatilganligi so‘z birikmasida aniqlanadi. U ham so‘z kabi predmet, ish-harakat va ularning belgisini ifodalash uchun xizmat qiladi, ham shu xildagi boshqa narsa, buyum, shaxs, belgi, ish-harakatlardan ajratib, fikrni so‘zga nisbatan aniqroq ifodalaydi: M:

xatni

nimani o‘qimoq? she’rni

hikoyani

uyda o‘qimoq

qayerda o‘qimoq? maktabda

kutubxonada

astoydil

qanday o‘qimoq? ifodali o‘qimoq

to‘g‘ri

shoshilib

sekin

O‘quvchilarning so‘zning o‘z va ko‘chma ma’nolari haqidagi tasavvurlarini boyitish uchun ayrim ijodiy o‘quv — topshiriqlaridan foydalanish mumkin: