Jahon ko’mir sanoati. - Jahonda energetika vaziyatning keskinlashganligiga bog’liq holda so’ngi yillarda ko’mir sanoati tez rivojlanadi.
- Jahonning umumiy ko’mir zahirasi 1,2 trln.t. bo’lib, uning 52%i toshko’mir, 48% i qo’ng’ir ko’mir hisoblanadi. Ko’mirning 6% i iqtimodiy rivojlangan mamlakatlarga to’g’ri keladi. Dunyoda ko’mir zahiralari bo’yicha quyidagi mamlakatlar yetakchi o’rinni egallaydi. AQSh (400 mlrl.t.), MDQ mamlakatlari 280; Xitoy 105; GFR 90; Buyuk Britaniya 90; Kanada 15.
Jahon elektroenergetika sanoati. - Elektroenergetika sanoatining rivojlanishi ishlab chiqarish va uy-ro’zg’or sohalarini elektrlashtirish bilan uzviy bog’liq.
- Kelajakda AESlar dunyoning 50 dan ortiq mamlakatida paydo bo’lish ehtimoli mavjud. 2020- yilga kelib dunyodagi ishlab chiqarilayotgan elektr quvvatida AESlarning salmog’i 30% ni tashkil qilishi bashorat qilinmoqda. AESlarning asosiy xom ashyosi uran hisoblanadi. Uran ochiq va shaxta usulida qazib olinadi. Boyitilgan uranni yirik ishlab chiqaruvchi va eksport qiluvchi mamlakatlarga Kanada, AQSh, Avstraliya, JAR, Namibiya, Nigeriya, Gabon, hamda Rossiya va MDHning ayrim mamlakatlari (O’zbekiston, Qirg’iston, Tojikiston va Qozog’iston) kiradi
- Rangli metallurgiya ham sanoatning eski tarmoqlaridan biri bo’lib, FTI ta’sirida uning strukturasida katta o’zgarishlar sodir bo’ldi. Ikkinchi jahon urushigacha og’ir metallar – mis, qo’rg’oshin, rux, qalay eritish ustun bo’lgan bo’lsa, 60 – 70 yillardan boshlab alyuminiy olish XX asrning oxirlariga kelib – kovalt, titan, beriliy eritishga alohida e’tibor berilmoqda.
- Rangli metallurgiya texnologik jarayonining bosqichlari bo’yicha xomashyoni qazib olish va boyitish, hamda metall va metall qotishmalarini eritishni birlashtiradi.
- XX asr o’rtalarida yengil rangli metallar (ayniqsa alyuminiy) metallurgiyasi tez rivojlandi.
- Rivojlangan mamlakatlar o’rtasida resurslar va xomashyo kontsentratsiyasi bo’yicha Kanada, Avstraliya, JAR asosiy o’rinni egallaydi.
- Qalayning asosiy zahiralari Malayziya, Braziliya,Indoneziya, Tayland, Boliviyada joylashgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
