3-маъруза. Дастгоҳларнинг асосий қисмларини ишлаб чиқариш технологияси

1.2. Fanning asosiy tushunchalari va maqsadi.
Agar texnologik jarayonlar modellarning hammasi bir
tizimga keltirilib, avtomatik ravishda qayta bog‘lanishni
ta’minlovchi mexanizmlar (to‘sgich (zaslonka), temperaturani
va tokni o‘zgartiruvchi kabilar) yordamida yagona tizimga
keltirilgan
holda
EHMga
kiritilsa,
u
holda
inteliktual
avtomatik boshqarish sistemasiga ega bo‘linadi. Bu tizim
texnologik jarayonni sodir etilishini konkret sharoitiga bog‘liq
holda avtomatik ravishda u yoki bu yechimlarni kerakli
korrektirovkalar bilan optimal ko‘rinishdagisini qabul qilib
uzatib beradi. Ma’lumki, bu hamma variantdagi yechimlar
o‘qib o‘rganilib chiqilgandan so‘ng kompyuterga kiritiladi.

---

Avtomatik
boshqarish
tizimida
yordamchi
avtomatik xabar beruvchi va tashqi muhit ta’sirlaridan
himoyalovchi yordamchi tarmoq ulangan. Bu holda
datchiklar tizimi nazorat qilinadigan qiymatning
chegaraviy miqdoriga (masalan, havo temperaturasiga
yoki xavo tarkibidagi tutundan yong‘inga qarshi xabar
beruvchi “xabarlatgich”ga sozlanadi, bunday holat
nomoyon bo‘lishi natijasida “xabarlatgich” sistemasi
ishga tushadi va avtomatik ravishda u holatni
yo‘qotishga yoki oldini olishga buyruq beradi.

---

Loyihalash – taklif etilgan bo‘lajak obyektning
loyihasini, yangi prototipini, timsolini yaratish jarayonidan
iborat. Loyihalash jarayonida tizimlar va ularni tashkil
etuvchi elementlarni strukturasi hamda ishlashga oid
ma’lumotlar, jumladan, ular keltiradigan foyda, ishlatishga
sarflanadigan
harajatlar,
ularni
mehnat
unumdorligi,
puxtaligi, chidamliligi va boshqa ma’lumotlar beriladi.
Texnologik mashinalarni vazifasi, energetika manbaiga
ulanish
usuli:
ishlov
beriladigan
obyektga
nisbatan
klassifikatsiyalanadi.

---