3-маъруза. Дастгоҳларнинг асосий қисмларини ишлаб чиқариш технологияси

---

1-ma’ruza: Kirish. Fanning maqsad va 
vazifalari. Asosiy tushunchalar.
1.1. Fanining mavmuni, kelib
chiqishi, rivojlanishi va 
vazifalari.
1.2. Fanning asosiy
tushunchalari va maqsadi. 

---

1.1. Fanining mazmuni, kelib chiqishi, rivojlanishi va vazifalari.
Xalqaro analitiklarning fikricha hozirgi zamon ishlab chiqarishida
muvaffaqiyat qozonishning asosiy omillari bu: bozorga mahsulot
chiqarishga ketadigan vaqtning qisqarish
i
, mahsulot tannarxining
pasayishi va sifatning oshishidir. Bunday talablarga javob bera
oladigan
texnologiyalar
qatorida
avtomatlashtirilgan
loyihalash
tizimlari (ALT) kiradi.
Avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlari (ALT) keng qamrovli
tushuncha bo‘lib, uni faqat chizmani avtomatlashgan tizim asosida
loyihalash deb tushunmaslik kerak. Bugungi kundagi fan va ishlab
chiqarishning tezkor suratdagi rivojlanishi ALTni uch bosqichdan
iborat tizim sifatida o’rganishni va ishlab chiqarish jarayonida ham
uch bosqichni qo’llashni taqozo etadi. Bu bosqichlar ingliz tilida
CAD (computer aided design), CAM (computer aided manufacturing)
va CAE (computer aided engineering) deb nomlanadi.

---

ALT tarixi 1960-yilda Massachusets texnologiya institutining
(AQSh) yosh olimi Iven Sutherland sketchpad grafik chizma
dasturini ixtiro qilganida boshlangan, bu sizga segmentlar va
yoylarni chizish, shuningdek ularni oddiy shakllarga birlashtirish
imkonini beradi.
Uzoq vaqt davomida, 1980-yillarning boshlariga qadar, ALTlar
yirik
sanoat
korporatsiyalarining
laboratoriyalarida
ishlab
chiqilgan,
yirik
meynfreymlarda
ishlagan,
juda
qimmat,
o'zlashtirish va ishlatish qiyin bo'lgan. Ko'pincha, ushbu tizimlar
juda ixtisoslashgan va ma'lum bir sohada ishlarni avtomatlashtirish
uchun mo'ljallangan: aviatsiya, kemasozlik va boshqalar.

---