3-ma’ruza. Lan, man va wan tarmoqlarida qo’llaniladigan marshrutlash protokollari, marshrutlash protokollarini qiyosi va tahlili

802.х standartlari. 1980 yilda IEEE 802 LAN standartlashtirish qo'mitasini tashkil 
etdi, natijada IEEE 802.x standartlari oilasi qabul qilindi, bu esa LANning 
quyipog’onalarini loyihalash bo'yicha ko'rsatmalar beradi. Keyinchalik ushbu qo'mita 
faoliyati natijalari ISO 8802-1 ... X xalqaro standartlari to'plamiga asos bo'ldi. Ushbu 
standartlar Ethernet, ArcNet va Token Ring uchun juda keng tarqalgan vendorlar 
standartlarga asoslangan edi. IEEE dan tashqari LAN protokollarini standartlashtirish 
bo'yicha ishlarda boshqa tashkilotlar ham qatnashdilar.Shu tariqa, optik tolada 
ishlaydigan tarmoqlar uchun ANSI, Amerika Standartlashtirish Instituti 100 Mbit/s 
ma'lumotlarni uzatish tezligini ta'minlaydigan FDDI standartini ishlab chiqdi. IEEE 
802.x oila standartlari yetti pog’onali OSI modelining atigi ikkita pastki pog’onani 
qamrab oladi –fizikaviy vava kanal. Buning sababi shundaki, aynan shu pog’onalar 
`ˆÌi`Ê܈̅Ê̅iÊ`i“œÊÛiÀȜ˜ÊœvÊ
˜vˆÝÊ*ÀœÊ* Ê `ˆÌœÀÊ
/œÊÀi“œÛiÊ̅ˆÃʘœÌˆVi]ÊۈÈÌ\Ê
ÜÜÜ°ˆVi˜ˆ°Vœ“É՘œVŽ°…Ì“

---

mahalliy tarmoqlarning o'ziga xos xususiyatlarini aks ettiradi. Tarmoqdan boshlab 
yuqori pog’onalar mahalliy va global tarmoqlar uchun asosan umumiy xususiyatlarga 
ega. Mahalliy tarmoqlarning o'ziga xos xususiyati, shuningdek, kanal pog’onasini 
ikkita qismga bo'linishida ham aks etadi, ular ko'pincha sathlar deb ham ataladi: 
Logical Link Control (LLC) – mantiqiy kanalni boshqarish; Media Access Control 
(MAC) - vositalarga kirishni boshqarish. MAC sathi umumiy muhitni to'g'ri 
bo'lishishini ta'minlaydi, uni u yoki bu tarmoq tuguni ixtiyorida ma'lum algoritmga 
muvofiq ravishda ta'minlaydi. Zamonaviy mahalliy tarmoqlarda MAC ning bir nechta 
protokollari keng tarqalib, umumiy uzatish vositaga kirish uchun turli algoritmlarni 
amalga oshirdi.Ushbu protokollar Ethernet, Fast Ethernet, Gigabit-Ethernet, Token 
Ring, FDDI kabi texnologiyalarning o'ziga xos xususiyatlarini to'liq aniqlaydi. LLC 
sathi ma'lumotlar kadrlarini turli ishonchlilik darajalari bilan tugunlar o'rtasida 
uzatish uchun javobgardir, shuningdek, qo'shni tarmoq pog’onasi bilan interfeys 
funktsiyalarini bajaradi. Aynan LLC orqali tarmoq protokoli kanal pog’onasidan 
kerakli transport bilan ishlashni talab qilinadigan sifat bilan talab qiladi. LLC ushbu 
pog’onadagi kadrlarni tiklash protseduralari mavjudligida yoki yo'qligida, ularning 
yo'qolishi yoki buzilishida farq qiladigan, ya'ni ushbu darajadagi transport 
xizmatlarining sifati bilan farq qiladigan bir nechta ishlash usullari mavjud. MAC va 
LLC protokollari o'zaro mustaqil - har bir MAC protokoli har qanday LLC protokoli 
bilan ishlatilishi mumkin va aksincha. IEEE 802 standartlari 15.2-rasmda ko'rsatilgan 
juda aniq tuzilishga ega: 
Bugungi kunda 802 qo'mitasi quyidagi kichik qo'mitalarni o'z ichiga oladi: 
802.1 - Internetworking – tarmoqlarni birlashtirish; 
802.2 - Logical Link Control, LLC - ma'lumotlarni mantiqiy uzatishni boshqarish; 
802.3 - Ethernet CSMA / CD kirish usuli bilan; 
802.4 - Token Bus LAN - Token Bus kirish usuli bilan lokal tarmoqlar; 
802.5 - Token Ring LAN - Token Ring kirish usuli bilan mahalliy tarmoqlar; 
802.6 - Metropolitan Area Network, MAN - Metropolitan Area Network; 
802.7 - Broadband Technical Advisory Group - keng polosali uzatish bo'yicha texnik 
maslahat guruhi; 
802.8 - Fiber Optic Technical Advisory Group - optik tolali tarmoqlar uchun texnik 
maslahat guruhi; 
802.9 - Integrated Voice and data Networks - integrallashgan ovozli va ma'lumotlar 
tarmoqlari; 
802.10 - Network Security - tarmoq xavfsizligi; 
802.11 - Wireless Networks - simsiz tarmoqlar; 
802.12 - Demand Priority Access LAN, l00VG-AnyLAN - ustuvor talabli kirish usuli bilan 
mahalliy tarmoqlar.