Shu vaqtning o’zida xozirgi kunda olefinlardan monomerlarni olishning texnologik jarayonlari ishlab chiqilmoqda, polimerizatsiya jarayonlari yaxshilandi. Bunday natijalarsiz olefinlar kimyosining o’sishi mumkin emas edi. Uglevodlarni krekinglash natijasida olefinlarni olish Olefinlarning yuqori reaktsion qobiliyatga ega ekanligi tufayli ular juda chegaralangan miqdorlarda tabiiy gaz va xom neft tarkibida uchraydi. Ular parchalanish yoki kreking jarayonlari natijasida olinadi. Katalitik krekingda xaydashning yuqori qaynovchi fraktsiyalari to’yingan, naftenlarga (sikloparafinlar) va aromatik birikmalarga aylantiriladi. Olefinlarnirng ulushi kam bo’lganligi sababli katalitik kreking asosan motor yonilg’ilarni ishlab chiqishda qo’llanilib, bunda mavxum qaynash qatlamli turli texnologiyalar qo’llaniladi Seolitli katalizatorlar benzinning chiqishini ko’paytiradi (maxsulot selektivligi tizimning g’ovakligi bilan aniqlanadi) va koks cho’kishi kuzatiladi. Xamma katalitik kreking jarayonlarda kabi katalizator koks qatlamining yondirilishi bilan yangilanadi; shuning uchun kreking katalizatorlari tarkibida platina metallining oz miqdori uchraydi va bular C/CO ni CO2 oksidlantiradi. Seolitli katalizatorlar benzinning chiqishini ko’paytiradi (maxsulot selektivligi tizimning g’ovakligi bilan aniqlanadi) va koks cho’kishi kuzatiladi. Xamma katalitik kreking jarayonlarda kabi katalizator koks qatlamining yondirilishi bilan yangilanadi; shuning uchun kreking katalizatorlari tarkibida platina metallining oz miqdori uchraydi va bular C/CO ni CO2 oksidlantiradi. Katalitik kreking dunyoda katta axamiyatga ega va sanoatda seolitlarning yirik iste’molchisiga aylangan. Mashxur jarayonlar Exxon, Kellodd, Gulf, Cmoyn, Vebsterb, Texaso va UOP kompaniyalari tomonidan ishlab chiqilgan. Gidrokreking yordamida (vodorod ishtirokidagi katalitik kreking) xaydashning qoldiqlari, shuningdek yuqori qaynovchi fraktsiyalari turlicha qaynovchi quyi maxsulotlarga aylantirilishi mumkin. Maxsulot tarkibida olefinlar yo’q bo’lib, uning tarkibini katalizator turi, jarayon sharoitlari, dastlabki maxsulotlar bo’yicha aniqlash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
