3-mavzu: Bolalarda fazoviy va vaqt tasavvurlarni shakllantirish

6.3. Katta guruhda bolalarni vakt buyicha muljalga olishga urgatish

Vaktni chamalash. Bolalarni soatlarning turlari va ularning tuzilishi

(strelkalari, tsifrblati) bilan tanishtirish. Vaktning eng kichik birliklari soniya va dakika xakida

• tushuncha soatgacha

• berish. aniklikdagi

• Yarim vaktni

• belgilashga urgatish.
• Kelgusi oy, sana nomi bilan tanishtirish. Kecha kanday sana bulganligini, ertaga kanday sana bulishini aytishga urgatish.
• Xdfta kunlari va yil fasllari izchilligi xakidagi bilimlarni mustaxkamlash, kelgusi oyning nomini aytishni mashk kildirish.
• Urta guruhda tarbiyachi bolalarning faol lugatlarida sutka kismlarining
• nomlarini mustaxkamlaydi, bolalarning vaktning bu oraliklari xakidagi tasavvurlarini chukurlashtiradi va kengaytiradi. U doimo bolalar e’tiborlarini sutka kismlarining
• almashinishi ketma-ketligiga karatadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar xar

• doim kelishini

• ertalab
• va

• kechasidan kunduzi

• keyin bilan

• almashiiishini, kunduzi kechkurun bilan, kechkurun esa kechasi bilan almashinishini bilib oladilar.
• Sutka kismlarining ketma-
• ketligini oilishlarini

• mustaxkamlash uchun rasmlarni qarashni, xikoyalar tuzishni tashkil kilish maksadga muvofik. bulinganidan keyin, bolalarga ularni stollarga tugri

• ular buyicha Rasmlar karab ketma-ketlikda

• joylashtirish va sutkaning kismlarini tartibi bilan aytish topshirigini berish mumkin. Yil oxirida bolalarga shu mashklar asosida sutka xakidagi umumlashgan tasavvurlarni berish va sutka suzining mazmunini ochib berish mumkin. Urta guruhda bolalar “kecha”, “bugun”, “ertaga” tushunchalarini farklashni urganib olishlari kerak. Kattalar tomonidan tegishli nomlardan xar doim foydalanish buning uchun eng Yaxshi sharoitdir. Masalan, bolalarga yangi o’yinchoqni kursatishdan oldin tarbiyachi ularga bugun u yangi o’yinchoq kursatishi va ular shu o’yinchoqni uynashlari xakida ogoxlantirishi kerak. Yoki tarbiyachi bolalarga kecha nima bilan mashgul bulganliklarini, bugun ertalab nima kilganliklarini eslashni taklif kiladi. Bolalarga bunday deyish mumkin: “Bugun biz sizlar bilan loy va plastilindan narsalar yasaymiz, ertaga esa, rasm chizamiz. Kecha biz sizlar bilan uchastkada sayr kildik, bugun esa parkka boramiz” va xk. Maktabgacha yoshdagi bolalar tarbiyachi bilan xar doim shunday mulokotda bulib, bu tushunchalarni uzlashtiradilar. Konkret misollarda “tez-sekin” tushunchalari bilan tanishadilar.
•