3-мавзу. Бухгалтерия баланси

9. Счетлар тизими ва бухгалтерия баланси моддаларининг ўзаро боғлиқлиги.

Балансда акс эттириладиган хўжалик маблағлари ва уларнинг келар манбалари алоҳида турлари бўйича пул ўлчов бирлигида ифодаланади. Баланс моддаларини баҳолаш тамойили барча корхоналр учун бир хил бўлади. Баҳолаш асосида ишлаб чиқариш воситаларини сотиб олиш ёки маҳсулот тайёрлаш ҳақиқий таннархи ётади. Бухгалтерия баланси моддаларининг баҳоси аниқ бўлиши, яъни маблағлар ва уларнинг пайдо бўлиш манбалари турларини ҳақиқий ҳажмида акс эттириш керак. Актив ва пассив моддаларини баҳолашнинг ҳақиқийлиги бухгалтерия ҳисоби маълумотлари ишончлилиги билан таъминланади.

10. Бухгалтерия балансининг таркибий тузилиши.

Актив
Пассив
I - бўлим «Узоқ муддатли активлар»
II- бўлим «Жорий активлар»
I - бўлим «Ўз маблағларининг манбалари»
II - бўлим «Мажбуриятлар»

11. Бухгалтерия балансига таъсир этувчи асосий омиллар.

• Хўжалик юритувчи субъектлар фаолия-тини амалга ошириш давомида турли жараёнлар рўй бериб, бу жараёнлар натижасида шу корхонага тегишли бўлган хўжалик маблағлари ва уларнинг ташкил топиш манбалари таркибий ҳамда миқдорий жиҳатдан ўзгаради.

• Балансга таъриф берилганида, унинг икки қисми — актив ва пассив томонлари мос равишда хўжалик маблағлари ҳамда хўжалик маблағларининг ташкил топиш манбаларини акс эттиради дейилди. Демак, табиийки, хўжалик маблағлари ва улар ташкил топиш манбаларининг хўжалик жараёни натижасида ўзгариши балансда ўзгариш рўй беришига олиб келади.

12. Хўжалик жараёнлари натижасида балансдаги бир томонлама ўзгариш.

Хўжалик жараёнлари натижасида балансдаги бир томонлама ўзгаришлар қуйидаги икки турга ажратиш мумкин:

• Хўжалик жараёнлари туфайли

баланснинг фақат актив томони
ўзгаради, пассив томонига
таъсир этмайди ва
баланс ўз тенглигини сақлаб қолади.
Бунда хўжалик маблағларининг
ўрни ёки жойлашган жойлари
ўзгаради холос.