3-mavzu: gap bo‘laklari, bosh bo‘laklar, EGA va uning ifodalanishi. Kеsim, uning ifodalanishi, turlari. Bog‘lama haqida ma’lumot. Kеsimning EGA bilan shaxs va sonda mosligi. Ega bilan kеsim orasida tirе ning ishlatilishstrreplA

Ega bilan kesimning orasida tirening ishlatilishi
Yozuvda ba’zan kesim bilan ega orasida tire ishlatiladi. Bu quyidagi holatlarda sodir bo‘ladi:
1. Kesim ot, olmosh, son bilan ifodalanib, -dir affiks bog‘lamasi qo‘llanmaganda: Mehnat – hurmatning toji. (Maqol) Tashqaridagi gap – kir o‘radagi mag‘zava. (Shuhrat) To‘rt karra to‘rt - o‘n olti.
2. Gapning egasi yoki kesimi, yo bo‘lmasa ham egasi, ham kesimi harakat nomi bilan ifodalanib, -dir bog‘lamasi bo‘lmaganda: Bekor yurish – illatning onasi, g‘urbatning makoni. (“Tafakkur gulshani”) O‘qish – ulg‘ayish. (Maqol) Tilni bilish – dilni bilish. (Maqol)
3. Ega ko‘rsatish olmoshi bilan ifodalanib, kesim tarkibida affiks bog‘lama ishlatilmaganda: Bular – ko‘m-ko‘k dov-daraxtlar. (K.Yashin)


Mavzu bo‘yicha nazorat savollari:
1. Qanday so‘zlar gap bo‘lagi bo‘la oladi?

2. Gap bo‘laklarining turi qan­day aniqlanadi?

3. Gap bo‘laklari gapda tutgan mavqeiga ko‘ra qan­day turlarga bo‘linadi?
4. Gap bo‘laklarining tuzilishiga ko‘ra turlari haqida gapiring.
5. Eganing ta’rifi va so‘roqlari.
6. Ega qanday so‘z­lar bilan ifodalanadi?
7. Ega qanday kelishikdagi so‘zlar bilan ifodalanishi mumkin?
8. Kesimning ta’rifi va so‘roqlari.
9. Ifoda­lagan hukm turlari bo‘yicha kesim qanday guruhlarga bo‘linadi?
10. Ke­simning qanday so‘z turkumlari bi-lan ifodalanishi bo‘yicha turlari.
http://fayllar.org