3-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori asosiy savollar: Mehnat bozori

Mehnat bozorida ishchi kuchiga talab - bu firmalarning ishchi kuchiga talabidir. Taklif ishchilar tomonidan bo`ladi (17.2-rasm).

⁰ L^*_e L (mehnat miqdori)

2-rasm. Raqobatlashgan mehnat bozorida mehnat narxining uning miqdoridan bog`liqligi

Mehnat bozori raqobatlashgan bo`lgani uchun mehnat narxi bozor tomonidan shakllanadi va unga bozor sub`ektlari ta′sir qila olmaydi (raqobatlashgan iste′mol bozoridagi kabi). Bu barcha ishchilar qaysi firmada ishlashidan qat`iy nazar, bir xil ish haqi oladi va firmalar bu narxni oldindan berilgan narx sifatida qabul qiladilar. Shu sababli firma uchun mehnat resurslari taklif chizig`i gorizontal, ya′ni u absolyut elastik.
17.2-rasmda raqobatlashgan mehnat bozoridagi muvozanat nuqta E nuqta bilan ifodalanadi. Muvozanat ish haqi W_e^* bo`lganda foydani maksimallashtiradigan mehnat resurslari miqdori L<sup>*</sup><sub>e</sub> ga teng bo`ladi. Ishchi chekli unumdorlik nazariyasiga ko`ra, mehnatning to`liq mahsulotini oladi. Shuning uchun firmaning mehnat uchun chekli xarajati
MRC ish haqiga teng: MRC W ^*  MRP_L , bu yerda MRC - firmaning mehnatga bo`lgan chekli xarajati.
Raqobatlashgan mehnat bozorida har bir ishchining ish haqi W<sub>e</sub><sup>*</sup> ga teng bo`lgani uchun, firmaning ishchilarga beradigan umumiy ish haqi xarajatlari 0L^*_eEW_e^* to`rtburchak yuziga to`g`ri keladi. Ish haqining o`zgarishi ishchi kuchiga bo`lgan talabni o`zgartiradi. Agar ish haqi W₀ dan W₁ gacha oshsa, yollanadigan ishchilar soni L₀ dan L₁ gacha qisqaradi; agar ish haqi W₂ gacha pasaysa, ishchilar soni L₂ ga oshadi.
Mehnat bozorida firma foydasini maksimallashtiradigan shart, ya′ni mehnatni chekli daromadliligining ish haqi stavkasiga tengligi iste′mol bozoridagi MR  MC shartga o`xshashdir. (1) va (3) tenglikdan foydalanib quyidagi munosabatni yozamiz. MRP<sub>L</sub>  MP<sub>L</sub>  MR W tenglikning ikkala tomonini chekli mahsulot MP<sub>L</sub>ga bo`lamiz. Natijada quyidagini olamiz: MR W /MPL W *L/Q  MRC (4).