3-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori asosiy savollar: Mehnat bozori

1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi

I-chiziq raqobatlashgan iste′mol bozoridagi firmaning MRP_L chizig`i (bu yerda firma monopol hokimiyatga ega emas). II-chiziq iste′mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmaning MRP_L chizig`i.
Monopol hokimiyatga ega bo`lgan firma ko`proq mahsulot sotish uchun tovar narxini tushirishi mumkin. Natijada MR  P bo`ladi va ishlab chiqarish hajmi oshishi bilan _MR kamayib boradi. Demak, MR va
MP_L chiziqlari pastga yotiq bo`lgani uchun MRP<sub>L</sub> chizig`i pastga tomon yotiq bo`ladi. Agar biz monopol hokimiyatga ega firmaning mehnatni chekli daromadliligini monopol bo`lmagan firmaning mehnatni chekli daromadliligi bilan solishtirsak MRP_L^M  MP_L MR  MP_L P  MRP_L^P , bu yerda MRP_L^M - monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmaning mehnatini chekli daromadliligi; MRP<sub>L</sub><sup>P</sup> - monopol hokimiyatga ega bo`lmagan raqobatlashuvchi firmaning mehnatini chekli daromadliligi.
Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste′mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo`lgan firma, monopol hokimiyatga ega bo`lmagan firmaga nisbatan kamroq ishchi yollaydi.
Mehnatni chekli daromadliligi MRP_L dan ishchilarni yollashda foydalanish mumkin. Agar firma o`z foydasini maksimallashtiradigan bo`lsa, u ishchilarni yollashni mehnatni chekli daromadliligi ish haqiga teng bo`lgunga qadar davom ettiradi: MRP<sub>L</sub> W (3).
Bu yerda: W - ish haqi.
Agar MRP<sub>L</sub> W bo`lsa, firma qo`shimcha ishchi kuchini yollab, o`z foydasini oshirishi mumkin. Ushbu shart 16.2-rasmda ifodalangan.
Mehnatga bo`lgan talab D<sub>L</sub>, MRP<sub>L</sub> chizig`i bilan ustma-ust tushadi.
D_L talab chizig`iga ko`ra, mehnat narxi pasaygan sari unga bo`lgan talab ham ortib boradi va aksincha.