3-mavzu. Matematik modellashtirish, sonli tahlil usullarini tizimlarda amalga oshirish. Hisobli eksperiment. Immitatsion modellashtirish. Geoinformatsion tizimlar Reja

 
7.6-rasim . Andijondagi oddiy avtobuslarning ro'yxati va xaritasi 
sxemasi. 
 
UzGPS Route Control moduli tizimga ulangan avtobuslar orqali reyslarning 
rejalashtirilgan ko'rsatkichlarini hisoblab chiqdi. 
Uchuvchi loyiha davomida transport kompaniyalari va litsenziyalovchi 
organ - Avtomobil va daryo transporti agentligi o'rtasidagi munosabatlarning 
ko'plab nuanslari va o'ziga xos xususiyatlari aniqlandi. Hududlarda yo'lovchilar 
tashishni tashkil qilishda tashuvchilarning biznes-jarayonlarining o'ziga xos 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tizimni ishlab chiquvchilar vazifani 
muvaffaqiyatli bajardilar, ma'lumotlarni qayta ishlash va namoyish etishning 
noyob algoritmini yaratdilar. Natijada, yo'lovchilarga marshrut bo'ylab eng yaqin 

---

avtobusning kelish vaqti haqida ma'lumot beruvchi axborot taxtasi taqdim etildi. 
Shu bilan birga, quyidagi afzalliklarni alohida ta'kidlash mumkin: 
1. Yo'lovchilar uchun: avtobus bekatlarida o'z vaqtida onlayn tablo orqali 
ma'lumot olish; vaqtni rejalashtirish qobiliyati; transport xizmatlarining sifati va 
xavfsizligi; real vaqt rejimida avtobus harakatlari to'g'risida ma'lumot olish va h.k. 
2. Transport kompaniyalari uchun: dispetcherlik xizmatini tashkil etish va 
avtomatlashtirish; marshrutni bajarilishini hisobga olish va nazorat qilish; garaj 
faoliyatini avtomatlashtirish; transport vositalarini hisobga olish; yoqilg'i sarfini 
nazorat qilish; 
3. Davlat organlari (regulyator) uchun: yo'lovchilarni tashish sifati va 
xavfsizligini ta'minlash to'g'risidagi shartnoma shartlarining bajarilishini nazorat 
qilish; transport vositalarining yagona monitoring tizimi; marshrutlarni hisobga 
olish va nazorat qilish; yagona axborot makonida transport vositalari parki faoliyati 
tahlili va statistikasi. 
Umuman olganda, pilot loyihalarning natijalari ijobiy bo'ldi. Ular 
yo'lovchilar tashish transportini nazorat qilishni tashkil etish va aholini axborot 
bilan ta'minlash masalasini hal qilishning tashkiliy, texnik usullari va 
yondashuvlarini aniqladilar. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Andijon 
viloyatiga tashrifi chog'ida yo'lovchilarni tashish va elektron to'lovlarni monitoring 
qilish tizimlarining amalga oshirilishi to'g'risida xabar berildi. Avtomobil va daryo 
transporti agentligi vakili bo'lgan UzGPS tizimini ishlab chiquvchilari va 
Buyurtmachilar buni tushunishadi: "Avtobuslar eng yaqin daqiqagacha 
harakatlanishi kerak". Bu tizimdan foydalanishning iqtisodiy samarasida ham aks 
etadi. Tizim samaradorligini aniqlash uchun biz quyidagi formulani taklif qilamiz: 
Э
𝑖𝑗
=
𝑆
𝑖𝑗
𝑃
𝑖𝑗
∗ 100% 
Qaerda: Э_ij - j-chi indikator bo'yicha vaqtning i-davri samaradorligi; 
S_ij - j-chi ko'rsatkich bo'yicha UzGPS tizimining i-davr davri ma'lumotlari; 
P_ij - j-chi indikator uchun i-davr davri ma'lumotnomasining ma'lumotlari. 
(1) formuladan foydalanib jadval tuzamiz. 
UzGPS tizimidan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi ko'rsatkichlari