3-Mavzu: Mezolit davri arxeologiyasi


Download 0.9 Mb.
Sana26.01.2023
Hajmi0.9 Mb.
#1128122
Bog'liq
BOMUROTOV BOBIR

MAVZU: MEZOLIT DAVRI YODGORLIKLARI

Reja:

  • Reja:
  • 1. Mezolit davri tavsifi.
  • 2. Mezolit davri lokal madaniyatlarining shakllanishi.
  • 3. O'rta Osiyoning mezolit davri yodgorliklari.
  • 4. Mezolit davri san'ati va g’oyaviy qarashlar.

Mezolit termini yunoncha «mezos» - o’rta va «litos» - tosh degan so’zlardan kelib chiqqan. Mezolit davri XIX asrning oxirlarida fanga ma’lum bo’ldi. Mazkur davrga mansub bo’lgan dastlabki yodgorlik 1887 yilda fransuz arxeologi D.Pet tomonidan Maz-d Azil g’oridan topilgan va o’rganilgan.

Mezolit paleolit davridan keyingi davr bo’lib, u miloddan avvalgi 12-7 ming yilliklarni o’z ichiga oladi. Muzlik davrining tugashi paleolitning ob-havosiga nisbatan issiqroq iqlimni shakllantirdi. Flora va fauna dunyosi ham bir oz hozirgi hayvonot va o’simliklar dunyosiga yaqinlashdi.

Mezolit davri tabiiy sharoiti muzlikning erishi bilan o’zgardi. Muzlikning shimolga chekinishi natijasida ko’plab ko’llar, o’simliklar o’sishi uchun yaroqli yerlar, botqoqliklar ko’paydi.

Janubda iqlim yaxshilanib, bu paytda ko’plab shoxli hayvonlar va yashil o’simliklar tarqaldi. Yevropa hududida esa keng bargli yashil o’rmonlar bilan qoplandi. Bu davrda Boltiq dengizi va Shimoliy Yevropa ko’llari hozirgi qiyofaga keladi. Muzlik siljishi (muzlik yiliga taxminan 160 metr siljigan.) bilan odamlar ham shimol tomon harakat qiladi.

Mezolit davriga kelib O’rta Osiyoda sigment, trapetsiya va uchburchak shaklidagi mayda qurolchalar – mikrolitlar paydo bo’ladi. Bu qurollardan odamlar kesish va o’rish maqsadlarida, pichoq va o’roq sifatida keng foydalanganlar.

Mezolit davrining eng katta kashfiyoti va yutuqlaridan biri – kamalak va o’qning kashf etilishi edi. Kamalak va o’q-inson kashf etgan eng dastlabki murakkab moslama bo’lib, u insoniyatning uzoq davom etgan mehnat tajribasi va zakovatining natijasi bo’ldi. O’q yoyning kashf etilishi mezolit davri ishlab chiqaruvchi kuchlarining o’ziga xos inqilobi edi.

Мезолит - м.ав.12-7 минг йилликлар

  • Қўшма қуроллар (болта)
  • Ўқ ва ёй
  • Ҳайвонларнинг ўргатилиши
  • Микролит - майда қуролларни тайёрлашга ўтиш
  • 100 дан ортиқ мезолит даври манзилгоҳлари очилган, улардан: Обишир (Фарғона водиси),
  • Кўшилиш (Тошкент), Мачай (Бойсун тоғлари), шунингдек, Амударё ва Сирдарё оралиғи
  • ҳудудлари.
  • Давр кашфиётлари:
  • Рангдор қоятош расмларининг кенг тарқалиши

Adabiyotlar:

  • Adabiyotlar:
  • Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – T., 2008.
  • Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. – T., 1998.
  • Annayev T., Tilovov B., Xudoyberdiyev Sh. Boysun arxeologik yodgorliklari. – T., 1999.
  • Kabirov J., Sagdullayev A. O'rta Osiyo arxeologiyasi. – Т., 1990.
  • Sagdullayev A. Qadimgi O’rta Osiyo tarixi. – T., 2004.
  • Egamberdiyeva N. Arxeologiya. – T., 2011.
  • Авдусин Д.А. Основы археологии. – М., 1989.
  • Амальрик А.С., Монгайт А.Л. Что такое археология. – М., 1966.
  • Амальрик А.С., Монгайт А.Л. В поисках исчезнувших цивилизаций. М., Наука, 1966.
  • Археологи рассказывают. Таджикгосиздат. – Сталинабад, 1959.
  • Древние цивилизации. – М., Мысль, 1989.
  • Исламов У.И. Пещера Мачай. – Т., 1975.
  • Исламов У.И. Обиширская культура. – Т., 1980.
  • Исламов У.И. Культура каменного века Центральной Ферганы. – Т., 1986.
  • Каменный век на территории СССР. – М., Наука, 1970.
  • Мартынов А.И. Археология СССР. – М., 1973.
  • Мезолит СССР. Мезолит Средней Азии и Казахстана (Г.Ф.Ко-робкова). Под общ. ред. акад. Б.А. Рыбакова. 4.2. Гл. 16. – М., 1983.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

  • E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Download 0.9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling