3-мавзу Счетлар тизими ва иккиёқлама ёзув


Счётлар режасида счётлар беш гуруҳга бўлиб кўрсатилган


Download 1.9 Mb.
bet6/7
Sana24.07.2023
Hajmi1.9 Mb.
#1662035
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
3-мавзу-БҲ-2021-2022

Счётлар режасида счётлар беш гуруҳга бўлиб кўрсатилган

  • Актив счётлар (А) - хўжалик активларини акс эттирадиган ва иқтисодий ресурсларнинг ҳисобот давридаги кўпайишини дебет то-монида ва шу даврдаги камайишини кредит томонида акс эттирадиган счётлар
  • Пассив счётлар (П) - хўжаликнинг мажбуриятлари ва капиталини акс эттириш учун тайинланган, ҳисобот даври бошидаги қолдиқни, ҳисобот даври мобайнидаги мажбуриятларни ва капиталнинг ўсишини кредит томонида ва шу даврдаги мажбуриятлар ва капиталнинг камайишини дебет томонида акс эттирадиган счётлардир.
  • Контр-актив счёт (КА) - бу шундай счётки, молиявий ҳисоботда активнинг соф қийматини акс эттириш учун унинг қолдиғи у билан боғлиқ бўлган актив счётнинг қолдиғидан чегириб ташланади.
  • Контр-пассив счёт (КП) - бу шундай счётки, молиявий ҳисоботда мажбурият ёки соф қийматини акс эттириш учун унинг қолдиғи у билан боғлиқ бўлган пассив счётнинг қолдиғидан чегириб ташланади.
  • Транзит счётлар (Т) - ҳисобот даврида фойдаланиладиган, лекин ёпилиб кетадиган ва ҳисобот даври охирига қолдиғи бўлмайдиган даромад ва харажатларнинг вақтинчалик счётларидир.

Синтетик ва аналитик счетлар

АНАЛИТИК СЧЁТНИНГ ТУЗИЛИШИ


Предприятие, организация АО «Альтаир»

Склад

Стеллаж

Ячейка

Марка

Сорт

Профиль

Размер

Единица измерения

Цена

Норма
запасов

Код (но-
менкла-
турный
номер)

Наимено-
вание

Код

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

-

-

-

1

кг

10 000

650

103

Наименование материала Пряжа хлопчатобумажная

Дата записи

№ документа

Порядковый
номер записи

От кого получено
или кому отпущено

Приход

Расход

Остаток

Контролер
(дата, подпись)

14

15

16

17

18

19

20

21

13.04.19

115

1

Фабрика «Восход»

500

-

500

Каримов

20.04.19

211

2

Цех №1

100

400

Каримов

23.04.19

223

3

Фабрика «Восход»

200

-

600

Каримов

30.04.19

219

4

Цех №1

300

300

Каримов

Хом ашёларни ҳисобга олиш карточкаси

Айланма ведомость

ИККИ ЁҚЛАМА ЁЗУВ ТАРИХИ

  • 1494 йилда италиялик математик Лука Пачоли икки ёқлама ёзув усулини асослаб берган.
  • Лука Пачолининг «Счётлар ва ёзувлар тўғрисидаги трактат»ида ёзувларни бир вақтнинг ўзида «бермоқ» ва «эга бўлмоқ» счётларда акс эттириш.
  • «Бермоқ» ва «Эга бўлмоқ» счётларни суммаларини йиғиндиси ўзаро тенг келиши керак деб айтган.

6. Икки ёқлама ёзув ва назорат қилиш функцияси

Бу билан муомалалар таъсир этадиган ҳисоб объектлари ўртасида ўзаро алоқа ўрнатилади ва бу ўз навбатида, корхона хўжалик фаолияти устидан назорат қилиш ва содир бўлаётган жараёнларни ўрганишда муҳим аҳамият касб этади.

  • Бу билан муомалалар таъсир этадиган ҳисоб объектлари ўртасида ўзаро алоқа ўрнатилади ва бу ўз навбатида, корхона хўжалик фаолияти устидан назорат қилиш ва содир бўлаётган жараёнларни ўрганишда муҳим аҳамият касб этади.

Иккиёқлама ёзув ҳар бир хўжалик муомаласининг ўзаро боғлиқ бўлган счётларда қайд этиш йўли билан амалга оширилади.
Иккиёқламали ёзув хўжалик муомалалари билан юзага келтириладиган икки ҳодисаларни икки счётда ўзаро боғлиқ ҳолда бир хил суммада (дебетда ва кредитда) кўрсатиш имконини берадиган муомалаларни акс эттириш усулидан иборатдир.

Иккиёқлама ёзув шундай ёзувки, унинг натижасида ҳар бир хўжалик операциясининг суммаси счётларда икки маротаба:

  • Иккиёқлама ёзув шундай ёзувки, унинг натижасида ҳар бир хўжалик операциясининг суммаси счётларда икки маротаба:
  • бир счёт дебетида ва айни вақтда ўзаро боғлиқ бўлган бошқа счётнинг кредитида ака эттирилади.
  • Чунки хўжалик операциялари юзага келтирадиган ўзгаришлар иккиёқлама хусусиятга ега ва ҳисобнинг икки алоҳида счётига таъсир этади

Download 1.9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling