3-mavzu. Xalqaro savdo nazariyalari

3-mavzu. Xalqaro savdo nazariyalari

• Toshkent moliya instituti
• “Xalqaro moliya-kredit” kafedrasi
• “Xalqaro Iqtisodiyot” fani

Reja:

• Merkantelizm va erkin savdo;
• Mutloq va Nisbiy ustunlik nazariyasi;
• Heksher Olin Nazariyasi;
• Xalqaro savdoda daromadlarning taqsimlanishi

Merkantelizm va erkin savdo;

• Merkantilizm - bu iqtisodiyot uchun eksportni maksimal darajada oshirish va importni minimallashtirishga qaratilgan iqtisodiy siyosat.

Merkantilizmning asosiy g’oyalari

• Davlatning asosiy boyligi – oltin va boshqa qimmatbaxo metallar;
• Davlatning boy bo’lishi savdo orqali bo’ladi;
• Davlat xar qanday yo’llar bilan eksportni rag’batlantirishi va mamlakatga oltin kirib kelishini ko’paytirishi lozim;

Adam Smit

• Davlatlarning boyligi faqat oltin va kumush xajmiga emas balki ushbu davlatning Tovar va xizmatlarni ishlab chiqara olish qobiliyatiga bog’liq;
• Xalqaro mehnat taqsimotini qo’llagan;
• Mamlakat o’zida ishlab chiqarish qimmatga tushadigan maxsulotni sotib olgani maqul;

Adam Smit

• Tashqi savdoga davlat aralashuvini kamaytirish;
• Mamlakatlar ishlab chiqarishda mutloq ustunlikka ega bo’lgan maxsulotlarni ishlab chiqarish kerak;
• Erkin tashqi savdo davlatlar orasida resurslarning samarali foydalanilishiga olib keladi;

Mutloq ustunlik

• Iqtisodiyotda mutlaq ustunlik - bu tovar yoki xizmatni raqobatchilarga qaraganda samaraliroq ishlab chiqarish qobiliyati.
• Shotlandiyalik iqtisodchi Adam Smit birinchi marta 1776 yilda xalqaro savdo kontekstida mutlaq ustunlik tamoyilini ta'riflab bergan.