3-Ámeliy shÍNÍǴÍw tema: miywe ósimliklerin ósiwshi háM Ónim beriwshi shaqalardiń xarakteristikasi shınıǵıw maqseti

Keste-6
Dáneliler túr ósiwshi, ónimdarlıq nızamları

Sort, túr	Ósimteniń payda bolǵan jılı	Jıllıq ósimteler muǵdarı	Hár túrli tipdegi ónim beriwshi ósimteler muǵdarı, dana
			dáste	ónimli	aralas	pixcha	ósiw
Alsha A)puta sıyaqlı B)terek sıyaqlı
Shiye
Hujaǵat (malina)

Kerekli úskeneler hám materiallar: tórt-bes jasqa kirgen alsha, qáreli, shiyeniń shaqaları, júzim qayshı.


Tema: MIYWELI ÓSIMLIKLERDE ShAQALARDÍŃ DÚZILISI


Shınıǵıw maqseti: nálxana hám baǵlarda miyweli ósimliklerdiń túrin hám sortın anıqlawda, jańa sortlardı sıpatlawda, sonday-aq miyweli ósimlikler menen alıp barılatuǵın basqa jumıslarda shaqalar hám olardı bólimleriniń morfologiyalıq belgilerin tuwrı sıpatlay alıw, olardıń atamaların jaqsı biliw lazım.
Shınıǵıw mazmunı:
1. Shaqalar hám olardıń bólimleri menen tanısıw, ólshem hám súwretin sızıw.
2. Tómende berilgen 7-kesteden paydalanǵan halda alma, alsha hám xwjaǵat shaqaların sıpatlaw.
Ulıwma maǵlıwmatlar hám metodikalıq kórsetpeler

Shaqa hám onıń bólimlerin súwreti sızıladı: alma, alsha hám xwjaǵat shaqaları forması boyınsha sıpatlanadı (joqarıdaǵı 7-keste boyınsha).

Úyreniw hám kesteni toltırıwda tómendegi materiallardan paydalanıw lazım:

• 
  japıraq japıraqları sızǵısh penen ólshenedi;
  
• 
  japıraqlardıń ápiwayı yaki quramalı tipde bolıwına itibar beriledi;
  
• 
  japıraq forması domalaq, oval sıyaqlı, máyek sıyaqlı, keri máyek sıyaqlı hám basqa kórinislerde kóriniwi múmkin;
  
• 
  japıraq shetleri anıq qırlı, tis sıyaqlı, eki ese arra sıyaqlı hám basqasha bolıwı múmkin;
  
• 
  ústińgi beti - xira, jıltıraq, daǵal, jumsaq, jıyrıqlı hám basqasha bolıwı múmkin;
  
• 
  astıńǵı beti – sıypaq; túkli hám basqa;
  
• 
  reńi – jasıl, toq jasıl, ashıq jasıl;
  
• 
  simmetrikligi – simmetrik, asimmetrik;
  
• 
  sabaqshası – beti sıypaq, túkli, bezsheli, bezshesiz, reńi: ashıq bawır reń, ashıq jasıl;
  
• 
  japıraq qaptalınıń forması boyınsha – iri, mayda; forması boyınsha oval sıyaqlı, uzın;
  
• 
  kózsheleri – iri, mayda; forası boyınsha: domalaq, konus sıyaqlı; jaǵdayı boyınsha: shaqaǵa jabısqan, ajralıp turıwshı;
  
• 
  buwınları hám buwın aralıqları – túkli, gedir-budır; reńi: jasıl, toq jasıl, ashıq bawır reń hám basqalar.
  

Keste-7

Shaqa bólimleri	Túr hám sort
	Alma	alsha	xwjaǵat
Japıraq : uzınlıǵı, sm eni, sm japıraq tipi japıraq forması tiykarı hám ushqı bólimi japıraq shetleri ústińgi beti sıpatlaması astıńǵı betiniń túkleńenligi ústińgi betiniń reńi japıraqtıń simmetrikligi
Sabaqshası: uzınlıǵı, sm betiniń sıpatlaması bezsheleri reńi
Japıraq yonliǵi: ólshemi forması
Kózsheleri: ólshemi forması jaylasıwı
Buwınları hám buwın aralıqları: buwın aralıqları beti reńi

20-súwret: Japıraq tipleri hám japıraq yaproǵi formaları
A. 1–anıq japıraq; 2-bel sıyaqlı; 3–tarqaq; 4-barmaq sıyaqlı quramalı; 5-úshewlik; 6-taq pár sıyaqlı.
B. 1-domalaq formadaǵı japıraq yaproǵi; 2–máyek sıyaqlı; 3–keri máyek sıyaqlı; 4–oval sıyaqlı; 5–júrek sıyaqlı; 6–búyrek sıyaqlı;
7–lancet sıyaqlı; 8–sızıqlı.


Kerekli úskeneler hám materiallar: alma, alsha hám xwjaǵat shaqaları, sızǵısh, júzim qayshı, úlkenlestiriwshi lupa.