3-modul. Yong‘in xavfsizligi asoslari 10-ma’ruza. Yong‘in xavfsizligini ta’minlash choralari reja

a) OXP-10 (KKO‘-10), o‘t o‘chirgichi:
1-qobiq; 2-dastak; 3-stakan; 4-klapan; 5-stakandan chiqish teshigi; 6-ishga tushirish dastagi; 7-shtok; 8-sachratgich; 9-tiraluvchi (zapornaya) membrana.
b) OXVP-10 (KXKO‘-10) o‘t o‘chirgichi:
1-qobig‘; 2-stakan; 3-klapan; 4-chiqish teshigi; 5-ishga tushirish dastasi; 6-to‘siq membrana; 7-sachratgich; 8-havoni ejektrlovchi tuynuk; 9-ko‘piklatuvchi moslamasini qobig‘i; 10-setka (to‘r).
v) OU-2 (UO‘O‘-2) o‘t o‘chirgichi:
1-ballon; 2-sifonli trubka (quvur) 3-saqlagich membrana; 4-klapan; 5-shtok; 6-ishga tushiruvchi moslama (kulisa); 7-ishga tushirgich dasta (richag); 8-halqali saqlagich, cheka; 9-kengaytirgich quvur (rastrub)

Ishlab chiqarish binolari uchun talab etiladigan o‘t o‘chirgichlar soni quyidagicha aniqlanadi:

N₀=T₀ S, (19.8.)
bu erda S-ishlab chiqarish xonasining yuzi, m²; T₀-1 m² maydonga norma bo‘yicha belgilangan o‘t o‘chirgichlar soni.
Bu ko‘rsatkich materiallar ombori, garajlar, chorvachilik binolari, bug‘- xonalar, tegirmonlar, oshxona va magazinlar uchun 100 m² maydonga 1 ta, elektr payvandlash tsexlari, temirchilik tsexlari, labaratoriyalar uchun 50 m² maydonga 2 ta qilib qabul qilinadi.
O‘t o‘chirish qurilmalari yong‘inni boshlang‘ich fazada to‘lik bartaraf etish va yong‘in bo‘linmalari kelguncha yong‘in tarqalishini cheklash maqsadida ishlatiladi. Ular statsionar, yarim statsionar va ko‘chma bo‘ladi. O‘t o‘chirgichlarning turi va tarkibiga ko‘ra suvli, bo‘g‘li, gazli (uglekislota), aerozol (galoiduglevodorod), suyuqlikli va ku kun li bo‘ladi.
Bundan tashqari o‘t o‘chirishda ATS-30(66), ATS-40(131 ), ATS-40(130 E) markali mashinalar va MP-600, MP-900, BMP-1600 markali motopompalardan ham keng foydalaniladi.
Yong‘inni o‘chirishda professional va kungi lli o‘t o‘chirish jamiyatlari faoliyat ko‘rsatadi. Professional yong‘in muhofazasi harbiylashtirilgan va harbiylashtirilmagan turlarga bo‘linadi.
Tashkilotlar, korxonalar va tashkilotlarda yong‘in muhofazasini tashkillashtirish va ob`ektlarning yong‘inga qarshi holatini taminlash ushbu tashkilotlarning rahbarlariga yuklatiladi.Ular har bir ishlab chiqarish bo‘limi uchun buyruq bilan javobgar shaxsni belgilashlari va ularning ishini nazorat qilib borishlari zarur.
Korxona va tashkilotlarning ma`muriy-texnik xodimlari o‘zlariga tegishli ob`ektlarni kurish va ulardan foydalanish davrida yong‘inga qarshi barcha tadbirlarni to‘lik amalga oshishini taminlashlari, yuqori yong‘in muhofazasi tashkilotlarining ko‘rsatmalari hamda qarorlarini bajarilishini nazorat qilib borishlari, yong‘in-korovul muhofazasini, yong‘in-texnik komissiyasini va kungilli o‘t o‘chiruvchilar drujinalarini tashkil etishlari, ularning ish faoliyatlarini doimiy nazorat qilib borishlari zarur.
Yong‘in-texnik komissiyasi tarkibiga bosh mutaxassislar, muhandis-quruvchilar, mehnat muhofazasi bo‘yicha muhandis va kungilli o‘t o‘chirish drujinasining boshlig‘i kiradi. Komissiya bino va inshootlardan foydalanishda yong‘in muhofazasi qoidalariga amal qilinishini, yo‘l qo‘yilayotgan kamchiliklarni, texnikalardan foydalanishdagi yong‘in muhofaza holatini tekshirib boradi hamda zarur holda tegishli choralar ko‘radi.