3. Odam savdosi terrorizmning moliyaviy manbalarining biri. Terrorizmning moliyaviy manbalariga barxam berishda xalqaro kelishuvlar

8-mavzu. Xalqaro terrorizmning moliyaviy va iqtisodiy manbalari


Reja:
1.Terrorizmning moliyaviy manbalari.
2. Noqonuniy qurol savdosi.
3. Odam savdosi terrorizmning moliyaviy manbalarining biri.
4. Terrorizmning moliyaviy manbalariga barxam berishda xalqaro kelishuvlar.

Tayanch tushunchalar: terrorizm, xalqaro terrorizm, noqonuniy qurol-yarog` savdosi, odam savdosi, taborroa.


1.Terrorizmning moliyaviy manbalari.
Zamonaviy terrorizim xilma-xil moliyaviy manbaalaridan ozuqalanishi hisobiga faoliyat qamrovini kengaytirishga moddiy-texnik bazasini mustahkamlashga xarakat qilmoqda. Bunda shartli ravishda ichki yoki tashqi manbaalarga ajratish mumkin.
Ichki manbaaalar sirasiga terrorchi tashkilotlarining ochiq rasmiy faoliyat yurutuvchi tuzilmalaridan keladigan daromadni hamda jinoiy yo’l bilan topilgan uyushma azolarining badal to’lashi hisobiga olinadigan mablag’larni kiritish mumkin.
Terrorchi guruhlar ko’pgina hollarda ikkinchi bir shaxs yoki tashkilotlar nomidan “capital” tez aylanadigan (bank ishi, savdo, restaranlar ochish, qurilish, transport) sohalarida faoliyat ko’rsatuvchi korxonalar ochishga e`tibor qaratmoqdalar. Jumladan, manbaalarda “Al-Qoida ” tashkiloti yaqin sharq va shimoliy Afrika mamlakatlarida transport, qimmatbaҳo metal qazib olish, baliqchilik kabi yo’nalishlarda daromad manbaalarini shakllantirgani qayd etiladi.
Ayni paytda, terrorchi tashkilotlar daromad orttirish maqsadida bosqinchilik, tovon undirish, giyohvand moddalarning noqonuniy savdosi, qimmat baxo metal va toshlar kantrabandasi, soxta pul va qimmatli qog’ozlar ishlab chiqish, shuningdek foxishabozlik uylari va qimorxonalar ochish xam gatotalizatorlar tashkil qilish kabi jinoiy usullardan keng ko’lamda foydalanishini takidlash zarur. G20 terrorizmning moliyaviy manbalariga qarshi kurashish niyatida ekanligi ma’lum qilindi.
Bundan tashqari, deyarli barcha ekstromistik tashkilotlarning azolari miqdori oylik daromadining 5-20 foizini tashkil etadigan oylik badal (“baytulmol” yoki “taborroa”) to’lashini ham qayd etish lozim.
Homiy davlatlar, turli diniy, xayriya tashkilotlar va alohida shaxslar, shuningdek, Yaqin Sharq va G’arb davlatlaridagi ba’zi ijtimoiy guruhlar tomonidan maqsadli yig’iladigan pullar terrorchi guruhlarning tashqi moliyaviy manbai hisoblanadi. Soha mutaxasislari va ayrim tadqiqotchilar fikricha bugungi kunda faoliyat ko’rsatayotgan qariyb 150 ta nohukumat islomiy tashkilotlari jangarilik amalyotlarini moliyalashtirishda gumon qilinmoqda jumladan, “al-xarameyn” jamgarmasi kabi qator nohukumat muassasalar anashunday yordam ko’rsatayotganlikda ayblanmoqda.