3 O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

Munitsipal obligatsiyalar (mahalliy zayomlar obligatsiyalari) 

Bunday obligatsiyalarning emitentlari sifatida O‘zbekiston Respublikasining milliy – davlat va 

ma‘muriy  –  hududiy  tuzilmalarining  hokimiyat  idoralari  qatnashishi  mumkin.  Obligatsiyalarni 

chiqarish to‘g‘risidagi qaror davlat hokimiyatining mahalliy idoralari: Qoraqalpog‘iston Respublikasi 

Vazirlar Kengashi, viloyatlar, shaharlar, tumanlar hokimiyatlari tomonidan qabul qilinadi. 

Munitsipal  obligatsiyalarni  chiqarishning eng asosiy masalalaridan biri  –  bu ularni  ta‘minlash 

masalasidir. Shunga ko‘ra ular qoplanishning quyidagi asosiy manbalari bilan chiqarilishi mumkin: 

Qarzlarni  to‘lash  to‘g‘risidagi  umumiy  majburiyat  zamirida.  Bunday  obligatsiyalar  bo‘yicha 

majburiyatlarning  bajarilishi  hokimiyat  idorasining  obligatsiyalarning  keyingi  so‘ndirilishi  va  ular 

bo‘yicha  foizlar  to‘lanishi  uchun  mahalliy  byudjetning  qandaydir  aniq  manbalarini  biriqtirmasdan 

soliqlar, bojlar, ijara to‘lovlari va boshqa to‘lovlarni undirishga qodirligi bilan ta‘minlanadi. 

Soliq qudrati chegaralangan qoplashning umumiy  majburiyati zamirida.  Ushbu holatda davlat 

hokimiyati idoralari mahalliy byudjetga tushumlarning qaysi bir turi hisobiga kelajakda obligatsiyalar 

egalari oldidagi majburiyatlarning bajarilishi ta‘minlanishini belgilaydi. 

Maqsadli tushumlar zamirida. Obligatsiyalarni chiqarish shartlarida aniq loyixa ko‘rsatiladi, uni 

amalga  oshirishga  qimmatli  qog‘ozlarning  haridorlaridan  olingan  mablag‘lar  yo‘naltiriladi  va  u 

obligatsiyalarning egalari oldidagi majburiyatlarning bajarilishi uchun ma‘lum daromadlar keltirishi 

lozim.  Bu  munitsipal  mulk  ob‘ektlari  (aeroportlar,  vokzallar,  bunda  terminaldan  foydalanganlik 

uchun  to‘lov  so‘ndirish  manbasi  hisoblanadi),  mahalliy  elektr  stantsiyalari,  gaz  o‘tkazgichlar,  suv 

o‘tkazgichlar, issiq suv o‘tkazgichlar, yo‘llarning qurilishi (to‘lov manbasi ko‘rsatilgan xizmatlar va 

foydalanish  xuquqi  uchun  muayyan  iste‘molchilar  tomonidan  to‘langan  to‘lovlar),  kasalxonalar, 

istiroxat  bog‘lari,  o‘yingohlar,  munitsipalitet  (hokimiyat)ning  boshqa  to‘lovli  jamoat  ob‘ektlarining 

qurilishi bo‘lishi mumkin. 

Bunday  qimmatli  qog‘ozlarni  chiqarish  shartlarida  keladigan  daromadlarning  qaysi  qismi 

obligatsiyalar  egalari  oldidagi  majburiyatlarni  so‘ndirishga  va  qaysi  biri  daromadlar  keltirayotgan 

ob‘ektdan foydalanishning joriy harajatlarini qoplashga hamda munitsipalitetga yo‘naltirilishi haqida 

kelishib olinadi. 

Bozor  iqtisodiyoti  rivojlangan  mamlakatlarda  munitsipal  obligatsiyalar,  odatda,  banklar, 

nufuzli firmalar kafolati ostida chiqariladi va birinchi darajali aktsiyalar darajasida baholanadi. Ular 

juda ommabop bo‘lib, eng foydali investitsiya aktivlaridan biri hisoblanadi.