3 O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 

4.Qimmatli qog„ozlar qiymati tushunchasi va ularning turlarini tasnifi 

Qimmatli  qog‗ozlar  qiymati  tushunchasi  va  ularning  turlarini  tasnifi  Qimmatli  qog‗ozlar 

qiymati tushunchasi.  Qimmatli qog‗ozlar qiymati tushunchasi ularning yuridik jihatdan  o‗ziga  xos 

xususiyatlari va 

iqtisodiy  mohiyati    bilan    chambarchas    bog‗langan.  Qimmatli    qog‗ozlar  

qiymati,  odatda, ularning  narxidan  farqlanadi,  chunki  qiymat  professional  baholovchi,  xaridor, 

sotuvchi, potentsial investor, vositachi yoki emitentning 

muayyan  fikrini  ifodalaydi,    narx    esa  

tuzilgan  bitim  shartlarini  o‗zida  aks  ettiradi.  Qimmatli qog‗ozlar qiymati hisoblanadi, narxi esa 

to‗lanadi. 

Qimmatli 

qog‗ozlarni 

baholash 

maqsadlari 

qo‗llaniladigan 

qiymat 

standartlarini  oldindan  belgilab  beradi.  Natijada  aynan  bir  qimmatli  qog‗oz  bir  vaqtning  o‗zida 

miqdori bo‗yicha jiddiy farqlanadigan bir nechta qiymat turiga ega bo‗lishi mumkin. 

Qimmatli qog‗ozlar qiymatining har bir turini aniqlashda maxsus metodika qo‗llaniladi. 

Qimmatli qog‗ozlar qiymati turlari tasnifi: 

1.Nominal  qiymat.  Bu  shunday  moliyaviy  mablag‗larki,  hatto  korxona tugatilgan taqdirda 

ham ular albatta qimmatli qog‗ozlar egalariga qaytariladi; 

2. Emissiya qiymati. Aksiyalarni ochiq bozorda joylashtirish vaqtida belgilanadigan qiymat; 

3.  Balans  qiymati.  Emitent  kompaniyalarning  buxgalteriya  hisobi  ko‗rsatkichi,  demak, 

kompaniyalar moliyaviy faoliyatini tahlil  qilish vositasi ham hisoblanadi. 

4.  Tugatish  qiymati.  Tashkilotlarning  aktivlari  kim  oshdi  savdosida  sotilganda,  tugatish 

tartibotini amalga oshirishda  va hatto ularning faoliyati yakunlanishi bo‗yicha ham o‗zgarmasligicha 

qoladigan qiymat; 

5.  Investitsiya  qiymati.  Investor  nuqtai  nazaridan  eng  qiziqarli  qiymat.  U mazkur qimmatli 

qog‗ozlarga qo‗yilmalarning daromadliligi va foydaliligini belgilab beradi; 

6.  Bozor  qiymati.  Ochiq  bozorda  qimmatli  qog‗ozlarni  xarid  qilish  uchun to‗lov miqdorini 

belgilab beruvchi qiymat; 

7.  Hisob-kitob  qiymati.  Qimmatli  qog‗ozlar  qiymatini  baholash  natijasi  sifatida  hisoblash 

metodi bilan keltirib chiqariladigan qiymat. 

 

 

 

 

 

 

 

 

---