3-to’plam 29 may 2022

www.pedagoglar.uz
29-son 3 –to’plam may 2022 
Sahifa: 81 
1000 ichida arifmetik amallar bajarish, keyin ko'p xonali sonlar ichida.Bularni 
o'qitish bilan birga raqamlash, miqdorlar, kasrlar, algebraik va geometrik 
materiallar qo'shib o'qitiladi. 
Nazariya va amaliyot masalalari o'zaro organik bog'langan xarakterga ega. 
Matematik 
tushuncha, xossa, qonuniy 
bog'lanishlarni 
ochish 
kursda
o'zaro bog'langan. 
Har bir tushuncha rivojlantirilgan holda tushuntiriladi. Masalan, arifmetik 
amallarni o'qitishdan oldin uning aniq mohiyati ochiladi, keyin amalningxossalari, 
keyin komponentlar orasidagi bog'lanish, keyin amal natijasi, oxirida amallar 
orasidagi bog'lanish beriladi. 
Asosiy tushunchalar va natijaviy tushunchalar o'zaro bog'lanishda berilgan. 
Masalan, qo'shish asosida ko'paytirish keltirib chiqarilgan. 
Mavzusi ustida ishlashda o‘qituvchi oldida turgan asosiy vazifalar 
quyidagilardan iborat: 
O‘quvchilarni ko‘paytirish va bo‘lish arifmetik amallarni ma’nosi bilan 
tanishtirish, ularning ba’zi xossalari (ko‘paytirishning o‘rin almashtirish xossasi, 
sonni yig‘indiga va yig‘indini songa ko‘paytirish xossasi, yig‘indini songa bo‘lish 
xossasi) va ular orasidagi mavjud bog‘lanishlar bilan, bu amallar komponentlari 
bilan natijalari orasidagi o‘zarobog‘lanishlar bilan tanishtirish; 
Ko‘paytirish jadvalini puxta bilishni va undan bo‘linmani topishda foydalana 
olishnita’minlash; 
O‘quvchilarni jadvaldan tashqari ko‘paytirish va bo‘lish usullari bilan 
ko‘paytirish va bo‘lishning maxsus hollari ( nol soni bilan ko‘paytirish va bo‘lish, 
1 ga ko‘paytirish va bo‘lish) qoldiqli bo‘lishning jadval hollari bilan 
tanishtirish.100 ichida ko‘paytirish va bo‘lishni bir necha bosqichlarda bo‘lib 
o‘rganish mumkin. Bosh sinflarda 1 va 10 ga ko'paytirish hamda bo'lish, nolni va 
nolga ko'paytirish, nolni bo'lish va hisoblashlarni bajarishda tegishli bilimlarni 
qo'llanish malakalari yaxshilab ishlab chiqishi kerak. 
Birinchi bosqichda 1 va 10 sonlari bilan ko'paytirish va bo'lish hollarini 
o'zlashtiradilar. (1x3=3; 3x1=3; 3:3=1; 3:1=3; 10x3=30; 30:3=10; 30:10=3 ) Bu 

---