Bobur ana shu maktubida o’z o’g’lini adolatli, haqgo’y, insofli bolishga, kamtarlik va kamsuqumlikka undaydi.
Bir sherida:
Davlatqa yetib mehnat elin unutma,
Bu besh kun uchun o’zungni aseru tutma, —
deb yozgan Boburning o’zi ham doimo ana shu qoidaga amal qilardi.
Ulkan so’z boyligiga ega bolgan va o’zbek adabiy tilining rivojida salmoqli o’rin tutgan «Boburnoma»da keltirilgan va asarning filologik qimmatini oshirgan ajoyib rivoyatlar, ta’sirchan sheriy parchalar, jozibador iboralar, ayniqsa, «Har kimdin yaxshi qoida qolg’on bolsa, aning birla amal qilmoq kerak», «Yomon ot bila tirilgandin yaxshi ot bila olgan yaxshiroq» kabi juda ko’p uchraydigan hikmatli so’z darajasiga ko’tarilgan jumlalarning hammasi kishini bilimdonlikka, ezgulikka, xushfehllik va shirinsuxanUkka chaqiruvchi xitobdek eshitiladi.
Bobur kishining hayotdagi eng asosiy burchi hamma joyda ham o’zini tuta olishdan va yaxshi xulq-atvorli bolishdan iborat ekanini ta’kidlab:
Xulqingni rost etgil, har sorig’aki borsang,
«Ahsanta» der bori el, gar yaxshi ot chiqarsang, —
desa; boshqalarga doimo yaxshilik qilish eng olijanob fazilat ekanini ta’kidlab:
Bori elga yaxshilig’qilg’ilki, mundin yaxshi yo’q,
Kim degaylar dahr aro qoldi falondin yaxshilig’,
— kabi misralar orqali ifodalaydi.
O’z ijodida ezgulikni, inoqlikni, vafodorlikni ardoqlagan shoir o’zidan avvalgi kasbdoshlariga ergashib yovuzlikni, zulmni, qabibixlikni qoralaydi. Xalqimizning «Ekkaningni—o’rasan» degan naqliga amal qilib:
Har kimki vafo qilsa, vafo topqusidir,
Harkimkijafo qilsa, jafo topqusidur.
Yaxshi kishi ko’rmagay yomonlig’ hargiz,
Har kimki yomon boisa, jazo topqusidur, —
deb yozadiki, Bobur sherlarida bunday hayotiy, jozibali misralar ko’plab topiladi.
Bobur fikricha, yoshlar shaxsini hayotning o’zi shakllantiradi, lekin bunda mehnat va mehnatda toblanish muhimdir. Mehnat qilgan va mashaqqat chekkan kishilardangina chinakam insoniy fazilatlar tarkib topadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
