30-mavzu. Shaxs yetukligi va oilaviy munosabatlarni ko`rinishi. Reja

30-MAVZU. SHAXS YETUKLIGI VA OILAVIY MUNOSABATLARNI KO`RINISHI. Reja: 1.Shaxs yetukligi va oilaviy munosabatlarni ko`rinish. 2.Oilaviy munosabatlar psixologiyasida shaxs yetukligi muammosi. 3.Oila-nikoh, munosabatlariga tayyorlik. 4. Tadqiq etish darajasi. 5. R.Enrayt modeli. Emotsional-psixoterapevtik funktsiya, uning shaxs tuzilmasidagi o`rni.

Tayanch so`zlar: Shaxs yetukligi, R.Enrayt modeli, Oilaviy munosabatlar .

Oiladagi axloqiy–ma’naviy muhit, psixologik-pedagogik madaniyati darajasining yuqoriligi, insonning moddiy ehtiyojlari bilan bir qatorda ma’naviy extiyojlarining tо‘la qondirilishi oila mustahkamligini ta’minlaydi. Shaxsning ijtimoiy hayotdagi о‘zgarishlar uning nikoh-oila munosabatlariga ham ta’sir qiladi. Nikoh-oila munosabatlarida bir qator ijobiy о‘zgarishlar bilan birga ma’lum muammolar mavjud.

Oiladagi axloqiy–ma’naviy muhit, psixologik-pedagogik madaniyati darajasining yuqoriligi, insonning moddiy ehtiyojlari bilan bir qatorda ma’naviy extiyojlarining tо‘la qondirilishi oila mustahkamligini ta’minlaydi. Shaxsning ijtimoiy hayotdagi о‘zgarishlar uning nikoh-oila munosabatlariga ham ta’sir qiladi. Nikoh-oila munosabatlarida bir qator ijobiy о‘zgarishlar bilan birga ma’lum muammolar mavjud.

Bugungi kun oilasining mustahkamligida ayrim psixofiziologik omillarni ilgaridan mavjud bо‘lgan ahamiyatligini tashqi va ochiq ifodalanishi hollari о‘sib bormoqda.

О‘zaro qovushishning shartli ravishda uch qismlari mavjud:

1.Biologik kovushish: 2.Psixologik qovushish. 3.Ijtimoiy qovushish.

Biologik qovushish - psixologik komponentga nisbatan bir muncha barqarorligini, kam о‘zgaruvchanligini hisobga olib quyidagilarga alohida e’tibor berishi lozim. Shakllangan temperamentni о‘zgartirib bо‘lmasligi va bunga intilishning foydasizligini unutmaslik kerak. Temperament jihatdan kelin-kuyov har xil, ba’zan esa bir-biriga qarama-qarshi tiplarga mansub bо‘lishi mumkin. Buni oila mustahkamligi uchun xavfli omil deb hisoblash xatodir.

Biologik qovushish - psixologik komponentga nisbatan bir muncha barqarorligini, kam о‘zgaruvchanligini hisobga olib quyidagilarga alohida e’tibor berishi lozim. Shakllangan temperamentni о‘zgartirib bо‘lmasligi va bunga intilishning foydasizligini unutmaslik kerak. Temperament jihatdan kelin-kuyov har xil, ba’zan esa bir-biriga qarama-qarshi tiplarga mansub bо‘lishi mumkin. Buni oila mustahkamligi uchun xavfli omil deb hisoblash xatodir.

Psixologik qovushishda muhim rol о‘ynaydigan bilim, kо‘nikma va malakani kezi kelganda, ularni uchga bо‘lish mumkin.

a) oilaviy hayotda muhim axamiyatga ega bо‘lgan uy tutishi, tejamkorlik bilan bozor qilish, oila byudjetini tо‘g‘ri taqsimlash, turli ovqatlar tayyorlash va hokazolarga doir bilim, kо‘nikma va malakalar mavjudligi:

b) bolalarga qarash, ularni tarbiyalashga doir bilimlar, ya’ni yosh ota-onalarning psixologik –pedagogik saviyasi: oila, turmush о‘rtog‘i, bolalari olida otalik, onalik, farzandlik, yetakchilik burchlarini, mas’uliyatni his etish va ularni ado etish:

v) jins va jinsiy hayot psixofiziologiyasiga doir bilim, kо‘nikma va malakalarga ega bо‘lish, umr yо‘ldoshining individual xususiyatlarini hisobga olish, bu sohada sabr-chidamli bо‘lish, yaqin kishisining extiyojlaridan ustun qо‘yishga tayyorlik. Kelin–kuyovning mana shu bilim, kо‘nikmalarida va malakalarida katta tafovut bо‘lishi mumkin.

Kelin–kuyovning mana shu bilim, kо‘nikmalarida va malakalarida katta tafovut bо‘lishi mumkin.

Kelin–kuyovning mana shu bilim, kо‘nikmalarida va malakalarida katta tafovut bо‘lishi mumkin.

Psixologik komponenti ham kiradi. Ijtimoiy yoki sotsial komponent shaxsning dunyoqarashi va yо‘nalishi (hayotiy qadriyatlari)dan tashkil topadi. Oilaviy hayotda qovushish uchun dunyoqarash katta rol о‘ynaydi, unda shaxsning hayotiy qadriyatlari juda katta ahamiyatga egadir.

Darhaqiqat oilaviy munosabatlar tizimida qovushishning о‘rni beqiyosdir. Shu nuqtai nazardan olganda, yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlashda mazkur jihatni hisobga olish oilani mustahkamlovchi omillardan hisoblanadi.

Darhaqiqat, asrlar davomida o‘z e’tirofini topgan va diniy-axloqiy qadriyatlar darajasiga ko‘tarilgan oilaviy munosabatlarda halol yashash, mehnat qilish, farzand tarbiyasi ijtimoiy hayot tarzini rivojlantirish manbaidir. Sharqona tarbiyada shaxsning umummadaniy dunyoqarashining shakllanishi asosi oiladan boshlanadi.

Darhaqiqat, asrlar davomida o‘z e’tirofini topgan va diniy-axloqiy qadriyatlar darajasiga ko‘tarilgan oilaviy munosabatlarda halol yashash, mehnat qilish, farzand tarbiyasi ijtimoiy hayot tarzini rivojlantirish manbaidir. Sharqona tarbiyada shaxsning umummadaniy dunyoqarashining shakllanishi asosi oiladan boshlanadi.

Darhaqiqat, asrlar davomida o‘z e’tirofini topgan va diniy-axloqiy qadriyatlar darajasiga ko‘tarilgan oilaviy munosabatlarda halol yashash, mehnat qilish, farzand tarbiyasi ijtimoiy hayot tarzini rivojlantirish manbaidir. Sharqona tarbiyada shaxsning umummadaniy dunyoqarashining shakllanishi asosi oiladan boshlanadi.

Inson farzandi ota-onadan genetik meros oladi. Unga ajdodlari genofonidan ham ulush tegadi, albatta. Buni hayotshunoslar irsiyat, deyishadi.