32- §. Qoqan xanlıǵınıń dúziliwi

Ámir Nasrullanıń basqınshılıǵınan keyingi siyasiy jaǵday

Ámir Nasrullanıń Qoqan xanlıǵındaǵı

húkimdarlıǵı uzaqqa barmadı. Sebebi ámirdiń Qoqandaǵı nayıbı Ibrahim dadxa Qoqan xanlıǵınıń xalqın aldın óndirip

kelingen salıqqa qosımsha Buxara ámirliginde engizilgen salıqlardı da tólewge májbúrlegen. Nátiyjede, pútkil Qoqan xanlıǵı aymaǵında 1842- jılı úlken kóterilis boldı. Onıń aqıbetinde Ámirdiń Qoqandaǵı nayıbı hám bekleriniń hákimiyatı saplastırıldı. Buxara ámiri húkimdarlıǵına qarsı kóterilisti shólkemlestirgen jergilikli kúshler qıpshaqlar kúshine súyengen edi. Kóterilis nátiyjesinde Qoqan xanlıǵınıń ǵárezsizligi tiklendi. Taxtqa Narbotabiydiń inisi Hajıbektiń balası Sheralıxan (1842 — 1845) otırǵızıldı. Qoqan xanlıǵınıń ǵárezsizligin tiklewde mıń- lar qáwimine úlken mádet bergen qıpshaqlar xanlıqtıń jámiyetlik-siyasiy turmısında úlken abırayǵa iye bolıp aldı.

Olardıń sárdarı Musulmanqul mıńbası etip tayınlandı. Qoqandaǵı jeńiliske shıday almaǵan Ámir Nasrulla jáne Qoqanǵa atlanadı. Ol Qoqan qalasın 40 kún qamal etedi. Biraq, Ámir Nasrullanıń qamaldı dawam ettiriwine Xiywa xanı Allaqulıxannıń Buxara ámirligine etken hújimi kesent etti. Ámir Nasrulla Buxaraǵa qaytıwǵa májbúr boldı.

Musulmanqul 1845-jılı Osh xalqınıń salıqlardıń hádden tısqarı awırlıǵınan narazı bolıp shıǵarǵan kóterilisin bastırıw ushın áskerler menen jiberildi. Bunnan paydalaǵan Isfara hákimi Samarqandta jasap atırǵan marhum Alımxannıń balası Muradxandı alıp kelip, Qoqan taxtına otırǵızdı. Musulmanqul Namanganǵa keldi hám qızın marhum Sheralıxannıń balası Xudayarxanǵa nekelep berdi. 13 jasar Xudayarxan bul dáwirde Namangan hákimi edi. Sonnan keyin Musulmanqul Muradxandı taxttan awdardı hám kúyew balası Xudayarxandı otırǵızdı.