39-mavzu. Adsorbsiya xodisasi. Qattiq jism sirtidagi adsorbsiya

Kimyoviy adsorbsiyaning o‘ziga xos xususiyatlari:

Kimyoviy adsorbsiyaning o‘ziga xos xususiyatlari:

• Qaytmas;
• Spetsifik (kimyoviy reaksiya sodir bo‘lsagina adsorbsiya kuzatiladi);
• Adsorbsiya issiqligi yuqori (800-1000 kj/mol gayetadi);
• Harorat ko‘tarilishi bilan xemosorbsiya ortadi.

Fizik adsorbilanishda quyidagi hollar kuzatiladi:

Fizik adsorbilanishda quyidagi hollar kuzatiladi:

• Adsorbsiya deyarli katta tezlik bilan boradi.
• Adsorbsiya qaytar tarzda boradi.
• Temperatura oshganda adsorbilanish kamayadi.
• Adsorbsiyaning issiqlik effekti qiymat jihatdan suyuqlanish yoki bug ‘lanish issiqliklariga yaqin

bo ‘ladi.

Ba’zan o‘z kritik temperaturasidan past temperaturada sorbsiya vaqtida gaz qattiq jism g‘ovaklarida kondensatlanib, suyuq holatga o‘tadi. Bu hodisa kapillvar kondensatlanish deyiladi. Adsorbilanuvchi modda bir yoki bir nechta qatlamlardan iborat bo'lishi mumkin. Shunga ko‘ra adsorbilanish monomolekulyar yoki polimolekulyar deb nomlanadi.

• Ba’zan o‘z kritik temperaturasidan past temperaturada sorbsiya vaqtida gaz qattiq jism g‘ovaklarida kondensatlanib, suyuq holatga o‘tadi. Bu hodisa kapillvar kondensatlanish deyiladi. Adsorbilanuvchi modda bir yoki bir nechta qatlamlardan iborat bo'lishi mumkin. Shunga ko‘ra adsorbilanish monomolekulyar yoki polimolekulyar deb nomlanadi.

Adsorbent va adsorbtiv orasidagi ta’sir fizikaviy adsorbsiya jarayonida quyidagi adsorbsion kuchlar natijasida vujudga keladi:

Adsorbent va adsorbtiv orasidagi ta’sir fizikaviy adsorbsiya jarayonida quyidagi adsorbsion kuchlar natijasida vujudga keladi:

• a) dispersion kuchlar;
• b) induksion kuchlar;
• d) elektrostatik chlar va vodorod bog‘lar natijasida vujudga keluvchi kuchlar.

Fazalaming chegara qismiga adsorbilanishi natijasida sirt taranglikni kamaytiradigan organik moddalar - sirt-faol moddalar deyiladi.