4- ma’ruza metall qizdirish elementlarini tanlash tartibi Reja

ionizatsiyalash potensiali deb ataladi. Gazlar uchun uning kattaligi, jumladan, 
geliy uchun U
i
= 24,58 V; vodorod uchun U
i
= 13,3 V; metallar uchun undan ham 
kichik qiymatga, masalan mis parlari uchun U
i
= 7,7 V ga tengdir. 
Elektr yoyining uchchala bo‘lagida ham yoy razryadi shu muhitni 
ionizatsiyalash va deionizatsiyalash jarayonlari oqibatida namoyon bo‘ladi. 
Agar elektr yoyining katodoldi bo‘lagida ionizatsiyalash elektronlar 
emissiyasi oqibatida amalga oshsa, yoy ustunida esa zaryadlangan zarrachalar 

---

energiyasi juda kichikligi oqibatida ionlar va elektronlarning harakatlanishi asosan 
issiqlik ionizatsiyasi ta’sirida amalga oshiriladi. Bunda ko‘plab ikki atomli gazlar 
ionizatsiyasi haroratining 610
3
K miqdorida boshlansa, metallar parlari nisbatan 
kichikroq, ya’ni 3000 - 4000 K ga teng haroratlarda boshlanadi. 
Yoyning anodoldi bo‘lagi o‘zidagi kichik kuchlanish tushishi (5-10V) bilan 
xarakterlanib, kuchlanish tokka bog‘liq xolda o‘zgaradi.
Yoy hosil bo‘layotgan elektrodlarning uchidagi yoy tayangan nuqtalari 
katod va anod dog‘i deb yuritilib, ushbu nuqtalar yuqori miqdordagi haroratga va 
tok zichligiga ega. 
Elektr tokining turiga ko‘ra elektr yoyi o‘zgarmas tok elektr yoyi va 
o‘zgaruvchan tok elektr yoyiga bo‘linadi. O‘zgarmas tok elektr yoyining asosiy 
xarakteristikasi uning volt - amper xarakteristikasi  
hisoblanib, u o‘zidan yoy kuchlanishi va toki o‘rtasidagi bog‘lanishni ifodalaydi.
Elektr yoyining uzoq muddatda barqaror (turg‘un, o‘chmay) yonishini ta’minlash 
uchun uning V.A.X.sini elektr manbasining xarakteristikasi bilan uyg‘unlashtirish 
talab etiladi. Agar elektr yoyi cheksiz quvvatga ega bo‘lgan manbaga ulangan 
bo‘lsa, uning toki yoyning yonish sharoitiga ko‘ra