4 – Mavzu: Faoliyat va motivatsiya. Temperament, Xarakter va Qobiliyat Reja

K.Leongard tomonidan xarakter aksentuatsiyasi muammosi oʻrganilib uni shaxsda namoyon boʻlishiga qarab quyidagilar tasniflanadi:

Gipertim tip - haddan tashkari aloqaga kirishuvchan, koʻp gapiradi, imo-ishora, mimikaga boy, suhbat mavzusini burib yuborishga moyil, koʻpincha xizmatga doir va ommaviy majburiyatlarni unutib qoʻyganligi sababli ziddiyatlar kelib chiqadi.

Distim tip - kamgap, muloqotga kirishishga qiynaladi, pessimist, ziddiyatlardan oʻzini olib qochadi, uyda yolgʻiz qolishni yoqtiradi.

Sikloid tip - kayfiyati tez oʻzgarishga moyil, kayfiyati yaxshi paytda - gipertim, yomon paytda distim tipga oʻxshab qoladi.

Qoʻzgʻaluvchan tip - muloqotda passiv, verbal va noverbal reaksiyalari sust, qaysar, ba’zan urushqoq, koʻpincha turli mojarolarning tashabbuskori.

Kuchaytiruvchi tip - kamgap, aql oʻrgatishni yoqtiradi, yuqori natijalarga erishishni hohlaydi, tez xafa boʻladi, shubhalanuvchan, qasoskor. Kichik-kichik muammolarni kattalashtirishga, boʻrtirishga moyil.

Pedant tip - ziddiyatlarga kam qoʻshiladi, koʻpincha passiv holatda boʻladi, atrofdagilarga koʻplab rasmiy talablar qoʻyadi, tartibli, jiddiy ishonchli xodim.

Xavotirli tip - kamgap, odamovi, oʻziga ishonmaydi, ziddiyatlardan oʻzini olib qochadi, tinchliksevar, oʻz-oʻzini tanqid qiladi. Topshiriqlarni vaqtida bajaradi.

Emotiv tip - tor doiradagi kishilar bilan muloqotga kirishishni yoqtiradilar, xafa boʻlsa tashqaridan sezdirmaslikka harakat qiladi, mehribon, hamxoʻr, ma’suliyatni his qiladi. Boshqalarning yutuqlaridan quvonadi.

Namoyishkorona (demonstrativ) tip - muloqotga tez kirishadi, yetakchilikka intiladi,hokimiyat va maqtovni yoqtiradi, boshqalarni oʻziga jalb qila oladi, noyob tafakkurga, xulq- atvorga ega.

Ekzaltirlashgan tip- oʻta muloqotga kirishuvchan, koʻp gapiradi, qiziquvchan, doʻstlari va yaqinlarga e’tiborli, boshqalarga yordam beradi, did-farosatli, samimiy.

Ekstrovertlashgan tip - muloqotga kirishuvchan, doʻstlari koʻp, ziddiyatlardan oʻzini olib qochadi, boshqalarni diqqat bilan eshitish mumkin. Topshiriqlarni vaqtida bajaradi.