4-kurs talabasi qurbonboyev niyatulla nematulla o’G’li kurs ishi mavzu: jaxon tarixi darslarni tashkil etishda interfaol usullar

Ta’limning interfaol usullari va ularni tanlash mezoni

Interfaol atamasiinglizcha inteact —o‘zarota’sirlanish (yoki interaction — o‘zarota’sir) so‘zidanolinganbo‘lib, birorfaoliyatyokimuammonio‘zaromuloqotda, o‘zaromuomalada, o‘zarobahsmunozara, fikrlashasnosida,
hamjihatlikbilanhalqilishma’nosinianglatadi. Qisqa qilib aytganda, “interfaol”
“o`zaro hamkorlik qilmoq” demakdir. O`zaro harakat turlari: o`qituvchi – talaba (yoki o`quvchi), talaba – talaba, talaba – o`qituvchi bo`lishi mumkin.
Ta’limjarayonidainterfaolusullaralohidao‘rintutadi. Ulartalabafaoliyatinifaollashtiradivauyg`unlashtiradi, mustaqilfikryuritishgachorlaydi, mashg`ulotlarningqiziqarlivasamaralio‘tishigaolibkeladi.
Interfaolusullarningmuhimo‘rniyanashubilanizoxlanadiki,
talabaningo‘quvmaterialinisamaraliroqo‘zlashtirishiko‘pjihatdanuningmustaqilharaka tqilishi, o‘zitaxlilvaxulosaqilishigako‘proqbog`liqdir.
O`qitishning interfaol uslublarining quyidagi turlargabo`linadi:

1. 
   Kognitiv – ( “kognito” lotincha so`z bo`lib, “bilim”, “bilish” ma’nosini anglatadi) – eng avvalo, talaba yoki o`quvchilarning tafakkurini shakllantirishga yo`naltirilgan, u yoki bu shaklda jamoa muhokamasini tashkil etish bilan bog`liq bo`lgan uslubdir.
   
2. 
   Eksperimental – talaba yoki o`quvchilarning “jonli”, shaxsiy tajriba orttirishalariga yo`naltirilgan.
   
3. 
   Rolli o`yinlar, modellashtirish – hayotiy vaziyatlarni modellashtirish hamda ma’lum rollarni ijro etish orqali ularni sinab ko`rishga yo`naltirilgan. Uslub jamoa tafakkuri, muhokama bilan bog`liq, ammo muhokama rolli o`yin tahlili asosida olib boriladi.
   
4. 
   Fasilitatsiya (inglizcha - osonlashtirish) – guruh ishini tashkil etish, ko`pincha aniq, haqiqiy, amaliy topshiriqlar bilan bog`liq.aniq qaror qabo`l qilish bo`yicha muhokama, faoliyatning haqiqiy rejasiniishlabchiqish, haqiqiy, mojaroli manfaatlarni muvofiqlashtirishga mo`ljallangan.⁶
   

Pedagog, psixolog, uslubchilarimizningisbotlashlarichao‘quvmateriallari:

• 
  Maruzaeshitganimizda 5%;
  
• 
  O‘qiganimizda 10%;
  
• 
  Videousul, namoyishko‘rganimizda 20%;
  
• 
  Tajribaninamoyishqilish, ko‘rganvaeshitganimizda 30%;
  
• 
  Bahs — munozara, muhokamaqilganimizda 40%;
  
• 
  Mashqlarishlab, o‘qigan, yozgan, gapirganimizda 50%;
  
• 
  Ishbopo‘yin, kichikguruhlardaishlash, loyihalash, mustaqilo‘qiganimizda, tahlilvamuhokamaqilganimizda, hikoyavanamoyishqilganimizda 75%;
  
• 
  Interfaolusullardanfoydalanilganda, yo‘naltiruvchimatn, muammolivaziyat, mustaqilo‘rganganimizda, tahlilvamuhokamaqilganimizda 90% o‘zlashadi, debxisoblaydilar.
  

Darhaqiqat:XitoyfaylasufiKonfutsiyidroketganidek, “Aytsang— unutaman!
Ko‘rsatsangeslabqolaman!
o‘zimbajarsam- anglabyetaman!”, debbejizaytmagan. Bundantashqari, interfaolusullarqo‘llanilmaganan’anaviyta’limbilanmazkurusullarasosidatashkiletilga nnoan’anaviyta’limo‘rtasidabirqatornotekisliklarmavjud. Jumladan, An’anaviyta’limningkamchiliklari:

• 
  Talabalarpassivishtirokchibo‘libqoladilar;
  
• 
  O‘qituvchiningto‘lanazoratibarchatalabalaruchunmotivatsiyanivujudgakeltir maydi;
  
• 
  Talabalaro‘qituvchibilanbevositamuloqotgakirishaolmaydi;
  
• 
  Eslabqolishdarajasihammatalabalardabirxilbo‘lmaganligisababli, sinfbo‘yichao‘zlashtirishdarajasipastbo‘libqolishimumkin;
  
• 
  Mustaqilo‘rganishvaechimlarqabo`lqilishuchunsharoitlaryaratilmaydi.