3- tajriba. Kimyoviy muvozanatga moddalar konsentratsiyasining ta’sirini
o‘rganish
1. Тoza probirkaga 3-4 ml 0,001 n. kaliy (ammoniy) rodanid eritmasidan oling.
2. Ustiga 0,001 n. temir (III) xlorid eritmasidan 3-4 ml quying.
3. Тajribada uch valentli temir ioniga xos reaksiya bo‘lganligi uchun temir (III)
rodanidning to‘q qizil rangli eritmasi hosil bo‘ladi.
4. Bu qaytar reaksiya tenglamasini va muvozanat konstantasi ifodasini yozing.
5. Hosil qilingan eritmani to‘rtta probirkaga teng qilib bo‘ling.
6. Birinchi probirkani
solishtirish uchun qoldirib, ikkinchi
probirkaga konsentr-
langan temir (III) xloriddan 1-2 tomchi, uchinchisiga
konsentrlangan kaliy
(ammoniy) rodanid eritmasidan 1-2 tomchi, to‘rtinchisiga
bir necha dona kaliy
(natriy) xlorid kristallaridan soling.
7. Probirkalardagi eritmalar rang o‘zgarishini kuzating.
8. Jarayonni massalar ta’siri qonuniga asoslanib izohlang.
Reaksiya tenglamasi:___________________________________________
Xulosa: _____________________________________________________
4- tajriba. Kimyoviy reaksiyaning muvozanatga harotat ta’sirini o’rganish
Qo’ng’ir tusli gaz azot (IV) oksid NO
2
xona haroratida rangsiz gaz – azot qo’sh
oksid N
2
O
4
ga aylanadi va ular orasida kimyoviy muvozanat qaror topadi:
NO
2
N
2
O
4
ΔH
0
=-58 kj
NO
2
– qo’ng’ir tusli, N
2
O
4
esa rangsiz gaz bo’lganligi tufayli rang o’zgarishiga
qarab muvozanatning qaysi tomonga qarab siljishini kuzatish mumkin.
Tajribani
o’tkazish uchun rasmdagi asbobdan foydalaniladi.
Asbob ichiga NO
2
gazi
to’ldirilgan.
1. 2 ta stakan olib, bittasiga qaynoq suv, ikkinchisiga sovuq suv solib olamiz.
2. Sharlarni (rasmdagi asbobni) asta sekinlik bilan stakanlarga tushiramiz.
3. Qaynoq suvdagi sharcha rangining to’qlashishini, sovuq suvdagi sharchaning esa
rangsizlanishini kuzatamiz. Bu reaksiyaning muvozanati + 150
0
C
da batamom
chapga siljiydi, - 11
0
C da esa muvozanat N
2
O
4
tomonga qarab siljiydi. Jarayonning
borishini Le Shatelye prinsipiga asosan tushuntiring.
Reaksiya tenglamasi:___________________________________________
Xulosa: _____________________________________________________
