4-маъруза лаҳим ўтувчи комбайнлар ва комплекслар маъруза режаси

 
Лаҳим ўтувчи комбайнларнинг унумдорлиги 
Лаҳим ўтувчи комбайнларнинг унумдорлиги ўтилаётган лаҳимнинг забоидан вақт 
бирлигида комбайн ёрдамида ажратиб олинган тоғ жинсининг миқдори, ёки вақт бирлигида 
ўтилаётган лаҳимнинг заболни сурилиш узунлиги билан аниқланади. 
Лаҳим ўтувчи комбайини унумдорлиги комбайини ишчи органи ва ишлаш 
шароитига, комбайини конструктив ўлчамларига, кон-геологик шароитга, забойда 
меҳнатни ташкил этишга ва бошқа омилларга боғлиқ. 
Забойга бурғилаб таъсир этувчи ишчи органли лаҳим ўтувчи комбайини назарий 
унумдорлиги қуйидаги ифода орқали аниқланади: 





max
3600
v
S
Q
n
, т/соат; 
ёки
max
3600 v
S
Q
P
n
n





, м/соат, 
бу ерда: S — ўтилаётган лаҳимнинг кўндаланг кесим юзаси, м2; 
v
max
— комбайини максимал узатиш тезлиги, м/сек; 

— тоғ жинсининг массивдаги зичлиги, т/м3. 
Танлаб забойга таъсир этувчи ишчи органли комбайини назарий унумдорлиги 
қуйидагига аниқланади. 
Q
n
= 3600 mB v
nmax
•

, т/соат; 
ёки
S
B
m
S
Q
P
n
n




3600

v
nmax 
, м/соат, 
бу ерда: B — комбайини ишчи органини максимал қамраш қиймати, м; 
v
nmax
— ишчи органни кўндаланг йўналишда мумкин бўлган максимал тезлиги, 
м/сек; 
Бузилаётган тоқ жинси қатламини қалинлиги (m, м), баландлиги ёки кенглиги 

---

конусли ишчи органлари учун конический коронканинг максимал диаметрини (d
к
, м) 
ярмига (m = 0,5d
k
, м) тенг қилиб олинади. Икки барли ёки учта резецли забойни бутун 
баландлигига ишлов бериб ўтувчи коронкалар учун, қазиб олаётган қатламни қалинлиги 
(m) ўтилаётган лаҳимни баландлигига тенг қилиб олинади. 
Комбайнларни техник унумдорлиги, комбайини мумкин бўлган максимал 
унумдорлиги бўлиб, у комбайини ишлаш вақтидаги посозликларини таъмирлаш учун 
кетган вақтни, бурғилаш инструментини олмаштириш учун сарфланган вақтни шунингдек 
маневр вақтларини ҳисобга олган ҳолда аниқланади ва забойга бурғилаб таъсир этувчи 
ишчи органли комбайнлар учун қуйидаги ифода орқали аниқланади. 
п
тех
n
тех
K
v
S
Q
.
3600





, т/соат; 
ёки 
п
тех
n
тех
K
v
П
.
3600



, м/соат 
бу ерда: 
n
v
— аниқ кон-геологик шароитларда, комбайини ишчи узатиш максимал тезлиги, 
м/сек; 

К
тех.п
— комбайини узлуксиз ишлаш коэффициенти. 
1
.
.
1
1
б
б
рп
n
п
тех
L
T
K
К


, 
бу ерда: 
1
б
L  — битта ишчи циклда ишчи органини ўтган йўли, м; 
Т
пр.б
— комбайини битта ишчи циклда ишламай маневр қилишга, ва инструментини 
олмаштиришга кетган вақти, мин. 
Лаҳим ўтувчи комбайнларни ишлатиш вақтидаги унумдорлиги, юқоридаги 
омиллардан ташқари ташкилий-техник сабаблар билан ишламай турган вақтини ҳисобга 
олади, шунинг учун у қуйидаги ифода орқали топилади.