4-Maruza: Mavzu: Elektr o‘tkazgichlardagi, o‘ramlardagi, g‘altak va g‘altaklararo elektrodinamik kuchlar Reja

P = dW / dx = (1/2)i²dl / dx (1.6)

Konturlarning o‘zaro ta’siri kuchlarini hisoblashda energiya faqat konturlarning o‘zaro joylashuvi o‘zgarishi natijasidagina o‘zgaradi deb hisoblaymiz. Kongturlarning o‘z induktivligi hisobiga yuzaga kelgan energiya esa o‘zgarmas deb hisoblanadi.

Elektpodinamik kuchlapning ta’sip qilish yo‘nalishini aniqlash uchun kuyidagini kupib chikamiz L₁ o‘tkazgichdan i₁ tok oqib o‘tadi. Shu o‘tkazgichning dl₁ elementiga ta’sir ko‘rsataetgan kuch yo‘nalishini aniqlaymiz. l₂ o‘tkazgichga nisbatan perpendikulyar ravishda i₂ tok hosil qilgan magnit maydon induksiyasi V₂ radiusida doira shaklini ifoda etadi. Aytib ketilgan shartlarni hisobga olib, ta’sir qiluvchi kuchni chap qo‘l qoidasi orqali aniqlash mumkin.

2-rasm
Bir tekislikda joylashgan o‘tkazgichlar uchun ularga ta’sir qiluvchi P kuch va magnit maydon induksiyasi V shu tekislikka nisbatan perpendikulyardir.
Bir o‘tkazgichga ta’sir qiluvchi EDK yo‘nalishini aniqlashda EAning qolgan o‘tkazgichlarini hisobga olinadi. Misol qilib, ikki paralell joylashgan o‘tkazgichlararo ta’sir qiluvchi kuchning yo‘nalishini aniqlaymiz.



3-rasm
Bunda birinchi o‘tkazgich, ikkinchi o‘tkazgich joylashgan yerda V induksiya-sini hosil qiladi. Chap qo‘l qoidasiga ko‘ra P kuchning yo‘nalishini aniqlash mumkin.
Agar EDK energetik balansi usuli bilan aniqlansa P kuchning yo‘nalishi quyidagicha bo‘ladi.
To‘rtinchi tenglamaga ko‘ra bo‘lganda, ya’ni sistemaning energiyasi ortsa, P kuchning yo‘nalishi musbat bo‘lib, energiyaning ortishiga olib keladi.