4-ma’ruza. Yo‘qotishli va yo‘qotishsiz siqish usullari

Axborotning turlari: matn, tasvir, animasiya, audio va video.


Matn.
Matn - bu ma’lumotlarni ifodalash shakli bo‘lib, u mazmunan yagona, yaxlit va tanlangan tilning belgilari ketma-ketligidan iborat. Matn hujjat asosidir. Axborot tizimiga matn kiritish klaviatura, nurli pero, mikrofon, yoki skaner yordamida amalga oshiriladi. Matnlarga ishlov berish matn muharriri deb ataluvchi maxsus amaliy dasturlar majmuasi tomonidan amalga oshiriladi. Tarmoq orqali matnlar ma’lumotlar bo‘laklari ko‘rinishida uzatiladi.


Matnli axborotlarni kodlash
Texnik tomonlama qarashda matn aloxida simvol (belgi)lardan tashkil topgan. Bu simvollarga faqat xarflar emas (bosh yoki kichik xarf, lotin yoki rus), balki raqamli, tinish belgilari, maxsus simvollvr turi, masalan "=", "(", "&" va h.k. yoki so‘zlar orasidagi bo‘sh qolgan joylar (probelы mejdu slovami).

Mantli axborotlarni kodlash usullari juda ko‘p bo‘lib ulardan ayrimlarini misol tariqasida keltiramiz:

• 
  gazetalar;
  
• 
  jurnallar;
  
• 
  kitoblar, elektron kitoblar;
  
• 
  internetdagi mant ko‘rinishidagi axborotlar;
  
• 
  uyali aloqadagi SMS xizmatlari;
  
• 
  onlayn chatlar (whatsapp, mail agent, wyechat);
  
• 
  sosial tarmoqlardagi matnli almashinuvlar (facye-book.com, mail.ru, odnoklassniki.ru va b);
  
• 
  bulardan tashqari matn bilan ishlashi mumkin bo‘lgan barcha dasturiy matn taxrirlagichlari matnli axborotni ko‘llash va ishlatish mumkin bo‘lgan ma’nba va vositalarga kiradi.
  

Tasvir
Tasvir — bu biror voqea, xodisa yoki jarayonlarni o‘zida ifodalagan rasm bo‘laklari va ranglardan iborat ma’lumotdir. Foto, manzara, matematik funksiyalar grafigi, statistik ma’lumotlar diagrammasi va shunga o‘xshash ma’lumotlar tasvir hisoblanadi. Kompyuter yordamida tasvirlarga ishlov berishni to‘rt guruhga ajratish maqsadga muvofiq hisoblanadi: