4-mavzu: Boshlang’ich sinf o’qituvchilariga qo’yiladigan malaka talablari

---

4-mavzu: Boshlang’ich sinf o’qituvchilariga qo’yiladigan malaka talablari 
Reja: 
1. Bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchisi qiyofasi 
2. Bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchisini kasbiy tayyorlash va ularni faoliyatga 
yo’naltirish 
3. Amaliy faoliyatdagi boshlang’ich sinf o’qituvchilarining malakaviy tayyorgarligini 
oshirib borish 
*** 
Tayanch tushunchalar: ta’lim, boshlang’ich, bo’lajak, sinf, o’qituvchi, qiyofa, faoliyat, 
yo’naltirish, shakllantirish, ko’niktirish, odatlantirish. 
*** 
Bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchisi qiyofasi. O’zbekiston oliy pedagogik ta’lim 
jarayonida bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarini milliy tajriba va jahon andozalari 
talablariga mos ravishda tayyorlash amalga oshirilmoqda. Bu borada bo’lajak boshlang’ich sinf 
o’qituvchilarining qiyofasini(imijini) shakllantirish muhim vazifalardan hisoblanadi.
Pedagog olimlarning yondashuvlariga ko’ra, bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining 
qiyofasida quyidagilar muhim hisoblanadi: 
- nazariy bilimdonlik; 
- kasbiy ko’nikmalik; 
- kasbiy malakalik; 
- kasbiy kompetentsiyalik. 
Bu asoslarga tayangan holda oliy pedagogik ta’lim jarayonida bo’lajak boshlang’ich sinf 
o’qituvchilarining professional qiyofasi shakllantiriladi. Buning uchun quyidagi mexanizmga 
tayaniladi: 
- 
pedagogik va mutaxassislik fanlarini o’qitish jarayonida talabalarning nazariy bilimlari 
shakllantiriladi hamda ularning kasbiy ko’nikma va malakalari rivojlantiriladi; 
- 
majburiy va tanlov fanlarini o’qitish jarayonida esa talabalarning o’zlashtirgan nazariy 
bidim, kasbiy ko’nikma va malakalarini amaliyotda qo’llay olish kompetentsiyasi (qobiliyati) 
shakllantiriladi; 
- 
malakaviy va pedagogik amaliyot jarayoni vositasida talabalarning bilimdonlik, 
ko’nikmalik, malakalik hamda kompetentsiyalik layoqatlari mustahkamlanadi. 
SHu tariqa ushbu mexanizmlar asosida bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining 
qiyofasini shakllantirishga erishiladi.
Bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining kasbiy qiyofasida quyidagi talablarga moslik 
muhim o’rin tutadi: 
- 
ijtimoiy faollik; 
- 
axloqiy yetuklik; 
- 
kasbiy namunalik. 
Mazkur talablar asosida bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining kasbiy qiyofasi 
shakllantiriladi. 
Ayni paytda, oliy ta’lim jarayonida amalga oshirilayotgan islohotlar va rivojlantirishlar 
jarayoni bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilari qiyofasiga yangi talablarni qo’yib boradi. 
Bunda qo’yilayotgan yangi talablar oliy pedagogik ta’lim jarayonida hisobga olinadi va ularning 
ijrosiga e’tibor qaratiladi. Misol uchun, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 
yil 31 dekabrdagi 824-sonli “Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim jarayonini tashkil etish bilan 
bog’liq tizimni takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida” gi Qaroriga binoan 2020-2021 
o’quv yilidan boshlab oliy ta’lim muassasalari o’qitishning kredit-modul tizimiga bosqichma-
bosqich o’tmoqda. SHu jihatdan bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining kasbiy qiyofasiga 
quyidagi yangi malaka talablari qo’yiladi: 
- 
ta’limning kredit-modul tizimi bo’yicha bilimga ega bo’lish; 
- 
kredit-modul tizimi bo’yicha o’qitish usullari va texnologiyalarini bilish; 
- 
kredit-modul tizimi bo’yicha o’qitishning didaktik ta’minotini tayyorlay olish; 

---

- 
kredit-modul tizimi bo’yicha o’zlashtirganlarni kredit talablari asosida baholay olish. 
Bu mazkur talablar asosida bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining kasbiy qiyofasini 
shakllantirish ishiga 2021-2022 o’quv yilidan boshlab kirishilganligini eslatib o’tish joiz. 
SHu tariqa bo’lajak boshlang’ich sinf o’qituvchilarining kasbiy qiyofasi joriy va yangi 
malaka talablari asosida oliy pedagogik ta’lim jarayonida shakllantirilib boriladi.