Eruvchanlik ko‘paytmasi tuzning eruvchanligini ifodalaydi. Moddalarning eruvchanlik ko‘paytmasi moddaning tabiatiga, temperaturaga va erituvchiga bog‘liq. Eruvchanlik ko‘paytmasi qoidasidan foydalanib, to‘yinmagan, to‘yingan va o‘ta to‘yingan eritmalarda sodir bo‘ladigan jarayonlarining mohiyatini to‘liq tushinish mumkin. Eruvchanlik ko‘paytmasiga asoslanib biror tuzning to‘yinmagan eritmasini to‘yingan eritmaga va hatto o‘ta to‘yingan eritmaga aylanishni nazariy jihatdan izohlash mumkin. Eruvchanlik ko‘paytmasi tuzning eruvchanligini ifodalaydi. Moddalarning eruvchanlik ko‘paytmasi moddaning tabiatiga, temperaturaga va erituvchiga bog‘liq. Eruvchanlik ko‘paytmasi qoidasidan foydalanib, to‘yinmagan, to‘yingan va o‘ta to‘yingan eritmalarda sodir bo‘ladigan jarayonlarining mohiyatini to‘liq tushinish mumkin. Eruvchanlik ko‘paytmasiga asoslanib biror tuzning to‘yinmagan eritmasini to‘yingan eritmaga va hatto o‘ta to‘yingan eritmaga aylanishni nazariy jihatdan izohlash mumkin. Masalan CaSO4 ning to‘yinmagan eritmasiga CaCl2 qo‘yish orqali Ca2+ ionlari konsentratsiyasi oshirilsa, u holda eritmada erkin ionlari konsentratsiyasi CaSO4 ning EKdan katta bo‘lib qoladi. To‘yinmagan eritmadanto‘yingan eritmaga o‘ta to‘yingan eritmaga aylanadi va CaSO4 ning cho‘kmasi hosil bo‘ladi. Buni quyidagicha izohlaymiz. [Ca2+]*[SO2-4]– to‘yinmagan eritma [Ca2+]*[SO2-4]– to‘yinmagan eritma [Ca2+]*[SO2-4]=EK CaSO4 – to‘yingan eritma [Ca2+]*[SO2-4]>EK CaSO4 – o‘ta to‘yingan eritma deyiladi. Kationni to‘liq cho‘kmaga tushishi cho‘ktiruvchi reagentning miqdoriga, dissotsilanish darajasiga, tekshiralayotgan eritmaning pH qiymatiga bog‘liq. Agar cho‘kma suvda ancha eruvchan bo‘lsa cho‘ktiruvchi reagentdan taxminan 1,5 barobar ko‘proq qo‘shish kerak. Ammo cho‘ktiruvchi reagentdan ortiqcha qo‘shish ham maqsadga muvofiq emas, ba’zan buning natijasida oson eriydigan moddalar (nordon tuzlar yoki kompleks tuz) hosil bo‘lishiga sharoit yaratiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
