4-mavzu: Uglerodni tabiatda aylanishida mikroorganizmlarning roli

Moy kislotali bijgish. Moy kislotali bijgishni klastridium buturikum bakteriyasi amalga oshiradi. Umuman klastridium avlodiga ko’p bakteriyalar kiradi va ular eruvchan uglevodlarni, aminokislotalarni, azot saqlovchi tsiklik birikmalarni, etil spirti va sirka kislotasi aralashmalarini bijgitib turli maxsulotlar hosil qiladilar. Moy kislotali bijgish umumiy reaktsiyasini tubandagicha izoxlash mumkin.

4S₆N₁₂O₆ q 3SN₃ SN₂ SN₂ SOON q 2SN₃ SOON q 8 SO₂ q 8N₂:

Moy kislotali bijgish sodir bo’lsa silos, tuzlangan karamlarda yoqimsiz xid paydo bo’ladi. Ammo, moy kislotasini ximiyaviy usullar bilan tozalab olinib sanoat ishlab chiqarishda ba’zi maqsadlarda foydalaniladi. Moy kislotasining bijgituvchisi sof kulьturasidan foydalanib zavodlarda moy kislotasi olinadi.
Tarkibida uglerod saqlovchi ba’zi moddalarni oksidlanishi. Uglerod saqlovchi moddalar faqatgina bijgimasdan mikroorganizmlar ishtirokida oksidlanishiga ham uchraydilar. Masalan yoglar oksidlanib gletserin va yog kislotalariga parchalanadi. Bunda dastlab yog gidrozlanadi (lipoza ta’sirida) keyin parchalanadi.

S₃N₅ (S₁₈N₃₅O₂)₃ q3N₂O®S₃N₅(ON)₃ q 3S₁₈N₃₆O₂

Tristearin glitserin stearin kislotasi.
Bu jarayon psevdomonos femoresns tayoqchasi sodir eta oladi. SHuningdek, glyukonobakter va atsetobakter avlodi vakillari etil spirtini sirka kislotasiga oksidlaydilar. Bu aerob sharoiti bo’lsa sodir bo’ladi va shunday izoxlanadi.

SN₃SN₂ONqO₂-SN₃SOONqN₂O

Havoli sharoitda turgan musallas va vinodan sirka kislotasi shunday hosil bo’ladi. Uglevodlarning oksidlanishidan turli xil organik kislotalar (oksalat, kaxrabo, limon, fumar, akonit, glyukon va x.k.) hosil bo’lishi ham mikroorganizmlar ta’sirida sodir bo’la oladi. CHunki, shu mikroorganizmlarda shu kislotalarni hosil qiladigan fermentlar mavjud bo’ladi.