Xalqaro valyuta munosabatlari shakllanishining ikkita manbasini ajratib koʻrsatish mumkin: - Xalqaro valyuta munosabatlari shakllanishining ikkita manbasini ajratib koʻrsatish mumkin:
- xalqaro munosabatlar subyektlarining o’z valyuta mablag’lari;
- qarz valyuta mablag’lari (xalqaro moliya bozorida).
- Xalqaro valyuta munosabatlari valyuta oqimlarining harakati sifatida xalqaro moliya bozori va jahon xo’jaligining barcha sub’ektlari manfaat va ehtiyojlarini qondirishni ta’minlaydi. Valyuta-moliya oqimlari harakati jarayonida toʻrtta bosqich ajratib koʻrsatiladi: shakllantirish, taqsimlash, qayta taqsimlash, oxirgi foydalanish. Valyuta oqimlarini shakllantirish jahon bozorida mahsulot va xizmatlarni sotishdan iqtisodiy sub’ektlarning valyuta tushumlari koʻrinishida amalga oshadi. Valyuta tushumlari ishlab chiqarish omillariga boʻlgan xarajatlarga muvofiq ravishda taqsimlanadi.
Xalqaro valyuta munosabatlariga ta’sir ko’rsatuvchi muhim omillardan biri bo’lib jahon valyuta bozorida valyutalar savdosi yillik hajmining oʻzgarishi hisoblanadi. Xalqaro valyuta munosabatlari ishtirokchilari spekulyativ valyuta operatsiyalari hisobiga yuqori daromad oladilar, lekin real iqtisodiyotning faoliyat koʻrsatish tamoyillari e’tiborga olinmaydi. Bu esa valyuta munosabatlarini real iqtisodiy jarayonlardan ajratgan holda davriy valyuta inqirozlari uchun ob’ektiv asoslarni yuzaga keltiradi. - Xalqaro valyuta munosabatlariga ta’sir ko’rsatuvchi muhim omillardan biri bo’lib jahon valyuta bozorida valyutalar savdosi yillik hajmining oʻzgarishi hisoblanadi. Xalqaro valyuta munosabatlari ishtirokchilari spekulyativ valyuta operatsiyalari hisobiga yuqori daromad oladilar, lekin real iqtisodiyotning faoliyat koʻrsatish tamoyillari e’tiborga olinmaydi. Bu esa valyuta munosabatlarini real iqtisodiy jarayonlardan ajratgan holda davriy valyuta inqirozlari uchun ob’ektiv asoslarni yuzaga keltiradi.
- Spekulyativ valyuta oqimlarining yirik hajmda transchegaraviy koʻchishi real iqtisodiyotga salbiy ta’sir koʻrsatadi. Birinchidan, valyutalar bilan bog’liq spekulyativ operatsiyalardan yuqori va tez fursatdagi daromad ularni jahon valyuta bozorida doimiy koʻchib yuruvchi “issiq” pullar (qisqa muddatli kapitallar) massasiga aylantirgan holda kapitalni uzoq muddatli investitsiyalashni cheklaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
