4-Tajriba ish Mavzu: Tog‘ jinslarining tabiiy namligini aniqlash. Ishdan maqsad

4-Tajriba ish
Mavzu: Tog‘ jinslarining tabiiy namligini aniqlash.
Ishdan maqsad: Talabalarga gruntlarning tabiiy namligini va qumli gruntlarning zichligini aniqlashni aniqlashni o’rgatish.
Tabiiy xoldagi tog‘ jinsining g‘ovak va bo‘shliklaridagi suvning miqdori uning tabiiy namligi deyiladi va % bilan ifodalanadi.
Tabiiy namlikni aniqlash uchun tog‘ jinsidagi suvning og‘irligini (P) shu jinsning quritilgandagi og‘irligiga (g) bo‘lib, so‘ng yuzga ko‘paytirish kerak, ya’ni

Bunda W-tabiiy namlik, %;
P-tog‘ jinsidagi suvning og‘irligi, g;
g-shu tog‘ jinsining quruq xoldagi og‘irligi, g;
Laboratoriya sharoitida tog‘ jinsi namunasini tabiiy namligini aniqlash uchun, uning (namunaning) og‘irligini (g_o) aniqlab, so‘ng uni 105-110⁰C temperaturada quritiladi. So‘ngra nam xoldagi namuna og‘irligidan quritilgan xoldagi (g) og‘irligi ayirib, uning tarkibidagi suv miqdori og‘irligi (R) aniqlanadi:



Tog‘ jinslarining to’liq suv sig’imini aniqlash.

Tog‘ jinslarining suv bilan to‘yinishi yer osti suvlari gorizontlarida kuzatiladi va bu xolatda tog‘ jinslari bo‘shlik xamda darzlardagi gravitatsiya suvlari xarakatlanish, filtrlanish xususiyatiga ega. Shuning uchun tog‘ jinslarining to‘yinish koeffitsienti nomli belgi (G) kiritilgan. Bu koeffitsient tog‘ jinslarining suvga (yer osti suviga) to‘yinganlik darajasini belgilaydi.

To‘yinish koeffitsienti-G tabiiy namlikning shu tog‘ jinsining suvga to‘la to‘yingandagi namligi nisbatiga teng bo‘ladi, ya’ni:

Bunda: W- tabiiy namlik, %
Wo- suvga to‘la to‘yingandagi namligi, %

bunda δ- tog‘ jinsi namunasining quritilgan xoldagi xajmiy og‘irligi (zichligi), g/sm³;
γ_c - tog‘ jinsining (namunaning) zichligi, g/sm³ (tabiiy namligi holatda)
To‘yinish koeffitsientining qiymati 0 bilan 1 orasida bo‘lib, u tog‘ jinsining qanday namlik xolatda ekanligini belgilaydi.
agar: 0 0,40,8