5- laboratoriya ishi (2 soat) ko’pik beton tayorlash va asosiy xossalarini aniqlash

Dastlabki S/S nisbatiga 2-jadvalda berilgan mineral moddalardan qotirilgan suspenziya oquvchanligining qiymatiga mos kattalik olinadi.

2-jadval

Dastlabki S/Q nisbatini aniqlash uchun qum-bog‘lovchi suspenziyasining oquvchanligi

Ko‘pik betonning quruq holatdagi o‘rtacha zichligi, kg/m^3	Suspenziyaning oquvchanligi, sm, ko‘pik beton uchun
400	34
500	30
600	26
700	24
900	20

Suspenziyaning oquvchanligi Suttarda viskozimetridagi yoyilishiga (sm) qarab aniqlanadi.

Suttarda viskozimetri ichki diametri 5 sm, balandligi 10 sm bo‘lgan metal silindr va tomonlari 45 sm li kvadrat oynadan tashkil topgan. Oyna ostiga qo‘yiladigan oyna yoki qog‘ozga har 0,5-1 sm da diametri 6-30 sm bo‘lgan konsentrik aylanalarchizilgan bo‘ladi. Tajriba o‘tkazishdan oldin silindr va oyna toza suvda namlangan mato bilan artiladi. Oyna gorizontal qo‘yilib ustiga konsentrik aylanalarning markaziga diametri 6 sm bo‘lgan joyida silindr o‘rnatiladi.

Tajribada sinalayotgan qum-bog‘lovchi suspenziyasi silindrning tepasigacha quyiladi, yuzasi silindrning cheti bilan pichoqda yoki metall chizg‘ichda tekislanadi. Keyin silindr darxol tikka ko‘tariladi, bunda suspenziya oynada yoyiladi, uning diametri quyuqlikni bildiradi.

Dastlabki qorish uchun ko‘pik beton quruq qorishmasi massasining 45% miqdorida suv olinadi. Qorishmaning oquvchanligini Suttarda viskozimetrida aniqlash uchun dastlabki quruq qorishma tarkibidan 0,4 kg (bog‘lovchi modda va kremnezem komponentning berilgan nisbatida) olinadi.

Quruq aralashmani idishga solib aralashtiriladi va unga oz-ozdan bir xil aralashma hosil bo‘lguncha suv qo‘shib aralashtiriladi.

Ko‘pik betonning optimal tarkibi S qiymati uchun quyidagi S/Q nisbati qiymatida (1-jadval) tayyorlangan qorishma namunalarini sinab aniqlanadi: dastlabki va undan ±0,02-0,04 ga farq qiluvchi.

Masalan, dastlabki suv- sement nisbati: 0,46; 0,48; 0,50; 0,52.

Serg‘ovak betonning bir martali qorishmasi uchun materiallar sarfi.

Materiallar sarfi (kg) quyidagi formulalar bilan hisoblanadi:

Bog‘lovchi , (1)

Sement R_s=R_bog‘-R_i, (2)
kremnezem komponent Rk=R_bog‘S, (3)
suv sarfi, dm³ V=(R_bog‘+R_k)S/S, (4)
bu erda: ρ_quruq – ko‘pik betonning quruq holdagi berilgan zichligi, kg/dm³;

K – 1,1 ga teng deb olinadigan bog‘langan suv hisobiga qotadigan quruq qorishma massasini ortishini inobatga oluvchi koeffitsient;

V – qorishma hajmi, dm³;

S – bog‘lovchi massasiga to‘g‘ri keladigan kremnezem komponent qismlari soni.

Bir martali qorish uchun ko‘pik miqdori P₀ quyidagi formula bilan anqilanadi: