5- mavzu bozor iqtisodiyotining mazmuni va amal qilishi reja

Tayanch tushunchalar


Bozor iqtisodiyoti –xususiy mulk ustunligiga asoslangan hamda iqtisodiy jarayonlar bozor mexanizmi yordamida boshqariladigan va tartibga solinadigan iqtisodiyotdir.
Bozor mexanizmi – bozor iqtisodiyotining amal qilini­shini tartibga solishda va iqtisodiy jarayonlarni uyg’unlash­tirishda qo’llaniladigan dastak va vositalar.
Uy xo’jaliklari – iqtisodiyotning iste’molchilik soha­sida faoliyat qiluvchi asosiy tarkibiy birlik.
Tadbirkorlik (korxona) sektori –faoliyati foyda olishga qaratilgan iqtisodiyotning birlamchi ishlab chiqarish bo’g’ini.
Davlat – iqtisodiyotni tartibga solish va ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishga xizmat qiluvchi muassasalar.
Bozor – ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar (sotuvchilar va xaridorlar) o’rtasida pul orqali ayriboshlash jarayonida ro’y beradigan munosabatlar yig’indisidir.
Bozor ob’ekti – bozorga, ayriboshlash munosabatlariga jalb qilingan iktisodiy faoliyatning natijalari va iqti­sodiy resurslar, tovar, pul va unga tenglashtirilgan moliyaviy aktivlardir.
Bozor sub’ekti – bozorning, ayriboshlash munosabat­lari­ning qatnashchilaridir.
Bozor infratuzilmasi – ayriboshlash munosabatlariga xizmat qiluvchi muassasaviy tuzilmalardir.


Muhokama uchun savollar

1. 
   Bozor iqtisodiyoti mazmuni va asosiy belgilari nima­lardan iborat?
   
2. 
   Klassik va hozirgi zamon bozor iqtisodiyotining umum­iy tomonlarini va farqlarini tushuntirib bering.
   
3. 
   Bozor iqtisodiyotining afzalliklari va ziddiyatlari nimalardan iborat?
   
4. 
   Bozor mexanizmi va uning tarkibini izohlang.
   
5. 
   Bozor iqtisodiyotining asosiy muommolari qanday hal qilinadi?
   
6. 
   Bozor tushunchasining ta’rifini bering va uning asosiy vazifalarini ko’rsating.
   
7. 
   Bozorni turkumlashda qanday mezonlar asos qilib olinadi? Ularni sanab ko’rsating.
   
8. 
   Etuklik darajasiga qarab bozorning qanday turlari ajratiladi?
   
9. 
   Bozor infratuzilmasi nima?
   

16¹⁶ Гордиенко Д.В. Основы экономической безопастности государства. Курс лекций: учеб. – метод. пособие. – М: Финансы и статистика. ИНФРА – М., 2009. с 17.

32³² Алимов Б., Шодиев М., Расулов Т., «Шарқона бозор фазилатлари». Т., «Университет», 1996 йил, 17 бет.