5- мавзу: Пул тизими ва унинг элементлари


Биметализм – икки нодир металдан пул сифатида фойдаланишга асосланган пул тизимидир


Download 1.09 Mb.
bet3/5
Sana27.10.2023
Hajmi1.09 Mb.
#1726610
1   2   3   4   5
Bog'liq
6-мавзу. Pul tizimi mazmuni, turlari va elementlari А.Rahimov

Биметализм – икки нодир металдан пул сифатида фойдаланишга асосланган пул тизимидир.

Бу тизим XVI – XVIII асрларда дунёнинг кўплаб мамлакатларида қўлланилган пул тизимидир. Бу тизимда асосан олтин ва кумуш тангалардан кенг фойдаланилган. Биметализмнинг 3 тури мавжуд:

  • Параллел валюта тизими – бунда давлат олтин ва кумуш тангалар ўртасидаги нисбатни белгиламайди, бу нисбат бозорда ўрнатилади.
  • Иккиёқлама валюта тизими – бунда давлат олтин ва кумуш тангалар ўртасидаги нисбатни белгилайди.

Биметализм жиддий камчиликларга эга эди:

Биметализм жиддий камчиликларга эга эди:

Иккита валюта муомалада бўлганда иккита қиймат ўлчови мавжуд бўлади. Бу эса пулнинг моҳиятига зиддир.

  • Олтин ва кумушни қазиб чиқаришда меҳнат унумдорлиги ўртасида катта фарқ бор. Бунинг натижасида олтин ва кумуш тангаларнинг қиймати ўртасидаги нисбатни аниқлашда қийинчиликлар ва ноаниқликлар юзага келди. Ушбу камчиликларнинг мавжудлиги ва кўплаб кумуш конларининг топилиши натижасида кумуш тангаларнинг кўпайиши биметализм пул тизимининг барҳам топишига олиб келди. Унинг ўрнига ягона метал пулга асосланган монометализм тизими пайдо бўлди.
  • Ягона метал пул сифатида олтин тангалардан фойдаланилди.

Олтин танга стандарти
Олтин қуйма стандарти
Олтин девиз стадарти
Қиймат белгиларининг олтинга алмашинишига қараб олтин монометализми уч кўринишга ажратилади:
Монометализм – бир металл (олтин ёки кумуш) нинг пул вазифасини бажарилиши тушунилади.

Ўзбекистонда пул тизимининг ташкил топиши миллий валюта Сўмнинг муомалага жорий этилиши билан боғлиқ. Миллий валюта Сўм муомалага жорий этилган даврларни асос қилган ҳолда мамлакатимиз пул тизимини вужудга келишини шартли равишда учта босқичга гуруҳлаш орқали ўрганиш мақсадга мувофиқ.


Ўзбекистон пул тизимининг ташкил топиши ва ривожланиши

Download 1.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling