5 a 110301-Kimyo o’qitish metodikasi

2.11.Neft gaz idishlarini korroziyadan himoya qilish 
Nertgaz idishlari ( bundan keyin rezervuarlar deb ataymiz) neftgaz 
saqlash uchun xizmat qilib , ayniqsa neft saqlanganda rezervuarlarda
quydagi zonalar hosil bo’lishi ko’zatiladi.
I-zona rezervuarining doimiy bo’sht qismi (qopqog’I osti)
II-zona neft to’ldirilganda va bushatilgandagi rezervuar qismi; 
III-zona doimiy neft bo’ladigan qismi;
IV –zona tindirilgan qismi.
Rasm 11.1. Neft rezervuali ichki qismining har xil korrozion faolligi 
sxemasi.
Rezervuarning doimiy bo’sht qismi rezervuar ‘’nafas olishi’’ hisobiga
havo kislorodi kirib, quydagi reaksiya sodir bo’lishi mumkin.
4Fe+3O
2
+nH 
2
O= Fe
2
O
3
–nH
2
O yoki Fe +H 
2
S= FeS+2H
II-zonada esa H
2
S va O
2
lar ta’sirida ham ekzotermik reaksiya sodir 
bo’ladi.
Fe+O2= Fe
2
O 
3
+SO
3 
III-zonada esa H 
2
S ta’siri yo’q bo’lib , neft tarkibidagi suvlar ta’sirida 
kislorodli korroziya bo’lishi mumkin. IV-zona korrozion faollik;
mineral tuzlar, H
2
S va pH muhitning har xilligi tufayli birligi
murakkab korrozion jarayon sodir bo’ladi. Rezervuarlar ichki sirti
metallizasion va konussimon purkash usullarida polimer materiallari

---

bilan bo’yash rezervuar tubini esa polimer materiallar bilan qoplash 
bilan, polimer materiallar bilan ‘’plakirlash ‘’ yaxshi samara beradi.
Shuningdek har xil adsorbentlarning qo’llanilishi korroziya
tezligining susayishiga olib keladi. Rezervuarlar yerga 
o’rnatilganda, yoki bir qismi yerga kumilganda albatta tashqi
korroziyadan himoya qilish uchun protektorlar qo’llaniladi, ochiq
joylari esa lakbo’yoq bilan bo’yaladi. Protektor himoyasida
protektorlarning zaruriy soni quydagi formula orqali topiladi.
N=I / (Inp. n), dona
Bu yerda ; I- himoya uchun talab qilinadigan tok kuchi, A; Inp- bir dona
protector tok kuchi,A; 
H-protektor himoya keffisienti, 0,45….0,65 Himoya uchun talab 
qilinadigan tok kuchi;
I=0,785.jD2, A
Bu yerda ; j-izolyasiya------- holatiga bog’liq bo’lgan birlik iziga 
to’g’ri keladigan minimal himoya zichligi , mA/ m2; D—rezervual 
diametri, m.