5 a 110301-Kimyo o’qitish metodikasi

 
2.8. Plastmassa va izolyatsion qoplamalar. 
Detallarning sirtini korroziyadan himoya qilish, sirt yemirilishini
kamaytirish va qoplamaning zaruriy mexanik mustahkamligini talab 
qilinganda yupqa qatlamli plastmassa qoplamalar qo’llaniladi. 
Plastmassalar bilan qora va rangli metallar, beton, keramika , yog’och,
mva materiallar sirtini qoplash mumkin. Buyumlar sirtiga plastmassa 
materiallardan gazalanga, uyurma, tebranma-uyurma, bitirish va 
plakirlash usullaridan qoplamalar olinadi . Plastmassa materiallar sifatida 
asosan kukunsimon termoplastlar, epoksid, polietilen va polixlarvinilin 
pastalar ishlatiladi. Plastmassa qoplamalarning turli buyumning ish 
sharoitiga bog’liq ravishda tanlanadi. Plastmassa qoplamalar ishqoriy va 
kislotali muhitlarda korroziyaga chidamli bo’lib , buyumning ish
sharoitidagi harorati va yuklanish turiga qarab qoplanadigan plastmassa 
materiallari tanlanadi . Statik yuklangan va -20.. + 800C ishlarda 
ishlaydigan po’lat idishlar, quvurlar, armaturalar epoksid va polietilen
qoplamalar bilan, t<2500 C muhit uchun kremniy organik qoplamalar 
qo’llaniladi . Xuddi shunday haroratlarda va dinamik tebranma 
yuklangan yuqorida keltirilgan buyumlar polietilen, polixlorvinilin pasta 
va nairit qoplamalar bilan qoplanadi . Metall sirtini “plakirlash “ da 
polivinilin xlorid, polietilen polivinilbutiral va boshqa plastmassalat 
ishlatiladi . Neft buyumlari asosidagi izolatsion qoplamalar asosida yer 
osti metall konstruksiyalarini elektrokimyoviy himoya qilish uchun 
ishlatiladi . Bu turdagi izolyasiya mastikalari buyumli yoki yelimli
gruntovkadan keyin ishlatilsa yuqori adgezion mustahkamlikni 

---

ta’minlaydi . Buyum –rezina mastikalari (MBR-65, MBR-75, MBR-90, 
MBP—160 )ning asosini BN-N-IV va BN –N-V neft buyumlari tashkil 
qiladi . To’ldiruvchi sifatida avtomabilning eski shinalaridan maydalab 
tayyorlangan uvoqlar va plastifikatorlar qo’shiladi . Buyumli qoplamalar 
yaxlitligini ta’minlash maqsadida diametri 1020 mm dan kichik bo’lgan 
quvurlar sirtini qoplash tavsiya etiladi. Izolyasion qoplamalar nam va 
suvlarni utkazmaydigan, metallga yaxshi ilashuvchan,
yuqorikimyoviy bardoshli, yuqori elektr qarshiliklarga va boshqa zaruriy 
xossalarga bulishlari kerak . Izolyasion polimer qoplamalar sifatida bir 
tomoniga yelim surtilgan izolyasion parda (lenta)lar ishlatiladi . Po’lat 
quvurlar issiqda ishlashida polivinilxlorid yopishuvchan parda ( PIL),
sovuq muhitlarda ishlaganda esa PML turi qo’llaniladi. Bu pardalar 
qalinligi 0,3mm bo’lib , yelimli va buyumli- yelmli gruntovillardan 
keyin o’raladi . Polimerlar turi juda rang barangdir. SHuninig uchun 
izolyasion qoplamalar uchun har xil qalinlikdagi, turli-tuman 
tarkibdagi, zaruriy xossalarga ega bo’lgan izolyasion polimer 
qoplamalar olinishi va qo’llanilishiga imkon beradi.