5-amaliy mashg’ulot Reja

Har qanday o‘lchov vositasi sifatni nazorat qilish jarayonidan o‘tishi kerak. Masalan, davlat elektr energiyasi, gaz va suv sarflanishini hisoblaydigan moslamalarini o‘rnatishdan oldin va foydalanish jarayonida sertifikatlash va tekshirishga majbur qiladi.
Xuddi shu tarzda, bilimlarni o‘lchash vositalari — test topshiriqlari yordamida kimningdir bilimini sinab ko‘rishdan oldin bu topshiriqlar sifatni tasdiqlash jarayonidan o‘tishi kerak. Bu murakkab va sermashaqqat jarayon bo‘lib, bir necha yil davom etishi mumkin. Ushbu jarayonning majburiy bosqichlaridan biri — bu test topshiriqlarini aprobatsiya qilishdir (tajriba-sinovdan o‘tkazish), chunki uning natijalariga ko‘ra statistik ma’lumotlar — test topshiriqlari qay darajada sifatli ishlab chiqilganligini ko‘rsatuvchi raqamlar olinadi.
Har qanday o‘lchov moslamasida bo‘lgani kabi, testlarda ham xatolik bo‘ladi. Fanda bu xatolik o‘lchashning standart xatosi deb ataladi. Aprobatsiya ushbu xatolik fanda qabul qilingan qiymatlar chegarasida ekanligiga ishonch hosil qilishga yordam beradi.
Pandemiya sharoitida, ommaviy tadbirlar taqiqlangan paytda aprobatsiya jarayonlari qanday o‘tkazildi, degan savolga quyidagicha javob oldik: «Test topshiriqlarining dastlabki aprobatsiyasi 2019 yil oktyabr oyida Toshkent shahrida, Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlarda o‘tkazildi. Keyingi aprobatsiya 2020 yil aprel oyida o‘tkazilishi rejalashtirilgan edi, lekin pandemiya munosabati bilan imkoni bo‘lmadi. Shunday bo‘lsa-da, E-Sinov tizimi orqali test topshiriqlari onlayn taqdim qilib borildi va ishlatilgan test topshiriqlari tahlil qilindi. Shuningdek, 2019 yilda nashr etilgan test to‘plamlaridagi topshiriqlardan foydalanildi».

2. 
   Tanlovli topshiriqlarda (yoki yopiq topshiriqlar - uslubiy xarakterdagi ba'zi mahalliy adabiyotlarda qo'llaniladigan nom) muammoning bayoni va o'qituvchi tomonidan tuzilgan tayyor javoblarni o'z ichiga olgan asosiy qismni ajratib ko'rsatish mumkin. Javoblar orasida ko'pincha faqat bittasi to'g'ri bo'ladi, ammo boshqa variantlar bir nechta to'g'ri javoblarni, shu jumladan turli darajada tanlash bilan istisno qilinmaydi.
   Noto'g'ri, ammo ishonchli javoblar chalg'ituvchi deyiladi. Agar topshiriqda ikkita javob bo'lsa, ulardan biri chalg'ituvchi bo'lsa, unda taxmin qilish orqali to'g'ri javobni tasodifiy tanlash ehtimoli 50% ni tashkil qiladi. Chalg'ituvchilar soni vazifa juda og'ir va o'qish qiyin bo'lmasligi uchun tanlangan, lekin shu bilan birga ular to'g'ri javobni taxmin qilish ehtimoli juda yuqori bo'lishiga yo'l qo'ymaslikka harakat qilishadi. Shuning uchun, ko'pincha vazifalarda 4 yoki 5 chalg'ituvchi mavjud, garchi ba'zi hollarda bunday ehtiyoj mavjud bo'lsa, ularning soni 6-7 ga etishi mumkin.
   Ikki javobli topshiriqlar, odatda, ekspress diagnostika uchun, masalan, avtomatlashtirilgan nazorat va o'quv dasturlarida o'quv moduliga kirish, moslashuvchan test yoki o'z-o'zini nazorat qilish uchun, sub'ekt o'z bilimidagi kamchiliklarni tezda aniqlashi kerak bo'lganda qo'llaniladi. Yakuniy nazoratda ikkita va uchta javobli topshiriqlardan foydalanish taxmin qilish natijasida o'lchov xatosining oshishiga olib keladi, shuning uchun ular hech qachon sertifikatlash testlariga kiritilmaydi, bu erda ishonchlilik uchun bir xil miqdordagi javoblar bilan barcha topshiriqlar joylashtiriladi. .
   Agar chalg'ituvchilar noto'g'ri tuzilgan bo'lsa, hatto guruhning eng zaif sub'ektlari uchun ham zarracha jalb qilinmasdan, ular o'z vazifalarini bajarishni to'xtatadilar va aslida vazifa rejalashtirilgan emas, balki kamroq javoblar bilan. Eng yomon holatda, topshiriqdagi barcha chalg'ituvchilar muvaffaqiyatsizlikka uchraganda, ko'pchilik o'quvchilar vazifani to'g'ri bajaradilar va yagona to'g'ri javobni tanlaydilar. Ideal holda, har bir chalg'ituvchi noto'g'ri javobni tanlagan barcha sub'ektlarni teng ravishda jalb qilishi kerak. Chalg'ituvchilarning jozibadorligi o'lchovi testning birinchi sinovidan so'ng, har bir chalg'ituvchini to'g'ri javob sifatida tanlagan talabalar ulushini hisoblash yo'li bilan sub'ektlarning vakillik namunasi bo'yicha baholanadi. Albatta, ulushlarning aniq tengligi ma'lum bir idealizatsiya bo'lib, uni empirik tekshirish orqali deyarli amalga oshirib bo'lmaydi, ammo shunga qaramay, vazifalarni yaratishda bu tenglikka intilish kerak.
   Turli darajadagi tayyorgarlikka ega bo'lgan talabalar tomonidan har bir chalg'ituvchini tanlash chastotasini chuqur tahlil qilish noto'g'ri javoblar to'g'ri keladi degan xulosaga kelishimizga imkon beradi. Agar chalg'ituvchi testda oz sonli topshiriqlarni to'g'ri bajargan zaif talabalarni tez-tez jalb qilsa, u haqiqiy hisoblanadi. Aks holda, chalg'ituvchi asosan kuchli talabalar uchun jozibador bo'lib tuyulsa, uning haqiqiyligi past bo'ladi va vazifani qayta ishlash kerak. Umuman olganda, agar bilimdon o'quvchilar uni to'g'ri bajarsa, bilimsizlar esa chalg'ituvchilardan birortasini teng ehtimol bilan tanlasa, test topshirig'i "yaxshi ishlagan" deb aytish mumkin.
   Agar test shakllar yordamida o'tkazilsa, u holda bitta to'g'ri javobni tanlash bo'yicha topshiriqlar quyidagi ko'rsatma bilan birga keladi: "TO'G'RI JAVOBNING RAQAMINI (HATINI) AYLANGAN".
   Bir nechta to'g'ri javoblarga ega bo'lgan topshiriqlar, odatda, joriy nazoratda tasniflash va faktik bilimlarni tekshirish uchun qo'llaniladi, garchi fanning o'ziga xos mazmuni ularni yakuniy testlarga kiritishga majbur qiladigan holatlar mavjud. Ularga barcha to'g'ri javoblarni tanlash zarurligini ta'kidlaydigan va quyidagi shaklga ega bo'lgan maxsus ko'rsatma hamroh bo'ladi: "HAMMA TO'G'RI JAVOBLARNING RAQAMLARINI AYLANGAN".
   Chalg'ituvchilar juda kam bo'lsa va to'g'ri javoblar ko'p bo'lsa, ularni taxmin qilish oson. Ushbu vaziyatdan chiqish yo'li sifatida javoblar soniga faqat bitta noto'g'ri javob kiritilishi mumkin va o'quvchilardan bitta noto'g'ri javobni tanlashni so'rash mumkin, agar bu nazoratning didaktik maqsadlariga zid bo'lmasa va nazoratning mazmuni bilan ruxsat etilsa. Mavzu. Bunday holda, ko'rsatma: "NOG'OG'RI JAVOB RAQAMINI AYLANGAN."
   Ba'zan, muallifning niyatiga ko'ra, topshiriqni ishlab chiqishda bir nechta to'g'ri javoblar qo'yiladi, ular orasida to'g'riroq va kamroq afzalroqdir. Bunday holda, topshiriq quyidagi ko'rsatma bilan birga keladi: "ENG TO'G'RI JAVOB SONINI AYLANGAN."
   Kompyuterda topshiriqlarni berishda ko'rsatma quyidagicha ko'rinishi mumkin: "JAVOB UCHUN, TO'G'RI JAVOBNING RAQAMI (harfi) BILAN Klaviaturani bosing".
   Odatda, agar barcha topshiriqlar bitta shaklda tuzilgan bo'lsa, unda ko'rsatma test boshida beriladi. Aks holda, testga turli shakldagi topshiriqlar kiritilganda, har safar shakl o'zgarganda ko'rsatma o'zgaradi. To'g'ri va noto'g'ri javoblarni tanlash bo'yicha ko'rsatmalarni almashtirib, testni bajarish qanchalik qiyin bo'lishini tasavvur qilish oson. O'zgaruvchan ko'rsatmaga e'tibor bera olmaydigan e'tiborsiz o'quvchilar, to'g'ri javobni aniq bilsalar ham, sarosimaga tushib qolishlari va ba'zi topshiriqlarni noto'g'ri bajarishlari muqarrar. Shuning uchun testdagi ko'rsatmalarni iloji boricha kamdan-kam hollarda o'zgartirish tavsiya etiladi - test topshiriqlarini taqdim etish strategiyasida talab qilinadigan darajada ko'p marta.
   Tanlov topshiriqlari ularni bajarish tezligi, test uchun yakuniy ballarni hisoblashning soddaligi, talabalarning javoblarini tekshirish tartib-qoidalarini avtomatlashtirish imkoniyati va natijada natijalarni baholashda sub'ektiv omilni minimallashtirish bilan bog'liq bir qator afzalliklarga ega. sinovdan. Ularning yordami bilan sinovdan o'tgan o'quv fanining mazmunini to'liqroq qamrab olish va natijada testning mazmunliligini oshirish mumkin. Tanlov bilan topshiriqlar shaklining shubhasiz afzalligi uning ko'p qirraliligi bo'lib, u deyarli har qanday mavzuga mos keladi.
   Tanlovli topshiriqlarning kamchiliklari orasida testning eng qiyin topshiriqlariga javob berishda yomon tayyorlangan mavzularga xos bo'lgan taxmin qilish ta'sirini ko'rsatish kerak. Taxmin qilish imkoniyati mavjud bo'lsa-da, testerlar turli usullardan foydalangan holda u bilan kurashishni o'rgandilar. Ba'zida sub'ektlarni taxmin qilish orqali javob berish o'rniga notanish topshiriqni o'tkazib yuborishga yo'naltiradigan maxsus ko'rsatmalar kiritiladi. Boshqa hollarda, zaif o'quvchilarning eng qiyin test topshiriqlari bo'yicha olgan ballariga nolga yaqin maxsus og'irlik koeffitsientlari qo'shiladi. Ba'zida taxminlarni tuzatish uchun individual ballarni tuzatish uchun maxsus formuladan foydalaniladi. Oxirgi usul va uni tushuntiruvchi formula ushbu bobning oxirida berilgan.
   Notanish vaziyatda bilimlarni qo'llash, o'qitishning ijodiy jihatlari va talabalarga topshirilgan topshiriq shartlarini o'zgartirish zarur bo'lgan holatlar bilan bog'liq bo'lgan samarali darajadagi ko'nikmalarni sinab ko'rish uchun topshiriqlardan foydalanishda ma'lum qiyinchiliklar paydo bo'ladi. . Keyin tayyor javoblar tanloviga ega bo'lgan vazifalarni ko'pincha ishlatish mumkin emas. Ommaviy sertifikatlashtirish testlarida, fanlarning ballarini hisoblash va pedagogik o'lchov natijalarining yuqori ob'ektivligini olish uchun samarali kompyuterlashtirilgan texnologiyalardan foydalanish zarur bo'lganda, tanlovli topshiriqlarning afzalliklari kamchiliklardan ustundir. Shuning uchun, bu shakl ko'pincha yakuniy sertifikatlash testlarini ishlab chiqishda ustunlik qiladi.
   Ko'p tanlov vazifalari bir qator talablarga javob berishi kerak, ularning bajarilishi test sifatini oshiradi:
   Vazifa matnida so'z birikmasidagi har qanday noaniqlik yoki noaniqlikni bartaraf etish kerak;
   Vazifaning asosiy qismi iloji boricha qisqacha tuzilgan, 7-8 so'zdan iborat bo'lgan bir jumladan ko'p bo'lmagan;
   Topshiriqning sintaktik qurilishi mazmunning to'g'riligiga va o'quvchilar tomonidan bir ma'noda tushunilishiga zarar etkazmasdan juda soddalashtirilgan;
   Vazifaning asosiy qismi topshiriqning ko'pgina shartlarini o'z ichiga oladi va javob uchun eng muhimlaridan 2-3 tasi qolmaydi. kalit so'zlar shartda tuzilgan muammo uchun;
   Bitta topshiriqning barcha javoblari taxminan bir xil uzunlikda bo'lishi kerak yoki to'g'ri javob boshqalarga qaraganda qisqaroq bo'lishi mumkin, lekin testning barcha topshiriqlarida emas;
   Tahminlar yordamida to'g'ri javobni tanlashga hissa qo'shadigan barcha og'zaki birikmalar topshiriq matnidan chiqarib tashlanAadi;
   Turli test topshiriqlarida to‘g‘ri javob uchun joy raqamini tanlash chastotasi taxminan bir xil bo‘lishi kerak yoki to‘g‘ri javob uchun joy raqami tasodifiy tanlanadi;
   Har bir vazifa uchun barcha chalg'ituvchilar to'g'ri javobni bilmagan sub'ektlar uchun bir xil darajada jozibali bo'lishi kerak.
   Vazifalarni ishlab chiqishda, bir topshiriqning javobi boshqa test topshirig'i uchun shart bo'lib xizmat qilganda, bajarilishining zanjirli mantiqiyligini istisno qilgan holda, ularning nisbiy mustaqilligini ta'minlash kerak. Ta'lim yutuqlari testlarida psixologik testlarda mavjud bo'lgan topshiriq-tuzoqlar bo'lishi mumkin emas.
   Ikki javobli topshiriqlarda chalg'ituvchilarni tanlashning eng oson yo'li bu haqiqatni inkor etishdir. Biroq, chalg'ituvchilar o'rniga "ha - yo'q" so'zlarini ishlatish tavsiya etilmaydi, chunki aks holda aniq javob beradigan bayonotlarni shakllantirish juda qiyin.