5-amaliy mashguloti atning iqtisodiy samaradorligini hisoblash, ishonchliligi va хavfsizligini aniqlash
Download 414.19 Kb. Pdf ko'rish
|
5-amaliy
|
5-AMALIY MASHGULOTI ATning IQTISODIY SAMARADORLIGINI HISOBLASH, ISHONCHLILIGI VA ХAVFSIZLIGINI ANIQLASH Har bir ayrim holda texnologik parametrlarni olchash, qayd qilish va nazorat qilish vositalarini joriy qilish masalalarini hal qilishda olchash vositalarini ( 0 ‘V) tanlashni asoslashga to‘g‘ri keladi. O ichash vositalarini tanlash 0 ‘V ga aniq talablar qo‘yishdan va 0 ‘Vning bu talablarga javob beruvchi turlarini tanlashdan, oichash algo- ritmini ishlab chiqishdan (yoki aniqlantirishdan) iborat. 0 ‘Vni tanlash va tanlovni asoslash ularning umumlashgan metrologik tavsiflarini 0 ‘V ni oichashda hamma ishtirok etuvchilarning ta’sirini, qo‘shimcha qurilmalarni, moddalar va materiallarning, oichash usullarining xususiyatlarini va uning natijalariga ishlov berishni hisobga olishni hamda aniqlashni talab qiladi. 0 ‘Vga boigan talablar texnologik, konstruktiv, metrologik, iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy xarakterga ega boiib, unga: y o i qo‘yiladigan xatoliklar chegarasi; oichash sharoitlari (oichash obyekti va atrof muhitning 0 ‘V m aium otlari bo‘yicha oichanm aydigan, ammo oichash natijasiga ta’sir etuvchi parametrlar); 0 ‘V ning tez ta ’sir ko‘rsatishi; oichash axborotining turi (mahalliy ko‘rsatishlar, masofadan turib ko‘rsatishlar, avtomatik qayd qilish, integrallash, signalizatsiya va hokazo); mikroprotsessor va EHM asosida avtomatik boshqarish tizimlarida axborotdan foydalanish zarurati va imkoniyatlari; 0 ‘V ni o ‘rnatish xonalariga va sharoitlariga talablar; foy- dalanish qiymati va iqtisodiy samaradorlik; 0 ‘V va qurilmalarni montaj qiluvchi hamda texnik xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarga talablar. 0 ‘Vni tanlash, odatda, uch bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqich oichash obyektini tahlil qilishdan iborat, bunda mahsulotning tegishli turiga ko'ra tegishli normativ-texnik va texnologik hujjatlar o ‘rganiladi, mahsulotning sifati va miqdoriy ko‘rsatkichlari tahlil qilinadi, ular oichovlarining chegarasi, texnologik jarayonning kechish sharoitlari, texnologik jarayonlar parametrlarini va mahsulot sifati ko‘r- satkichlarini oichash va nazorat qilishning mumkin boiadigan turlari tahlil qilinadi. Birinchi bosqich natijalariga ko‘ra, mahsulotning nazorat qilinadigan ko‘rsatkichlari va texnologik jarayon parametrlari ro‘yxati quyidagi namuna bo‘yicha tuziladi: texnologik jarayon bosqichining nomi; parametrning nomi; parametrning o‘zgarishi mumkin boigan chegaralari; parametrni nazorat qilishning mumkin boiadigan turi; jarayonning muhim tavsiflari. Ikkinchi bosqich 0 ‘V ni tanlashda qoilaniladigan va taklif etiladigan usullarni taqqoslab tahlil qilishdan iborat. Bu bosqichda qanday oichashlami — bevosita yoki bilvosita oichashlam i tanlash kerakligi hal qilinadi; boiishi mumkin boigan oichash xatoliklari turli uslublar va vositalar bilan baholanadi va 0 ‘V ning afzal variantlari tanlanadi; sinov tanlab olish joylari yoki 0 ‘V ni o‘rnatish joylari, ko‘rsatishlarini yozib olish uslublari va davriyligi aniqlanadi, oichash natijalariga ishlov berish algoritmi va ulardan foydalanish tartibi o‘rnatiladi. Ikkinchi bosqich natijalariga ko‘ra, texnologik parametrni nazorat qilish sxemasi tuziladi. Uchinchi bosqich — taklif etilayotgan 0 ‘V ini va haqiqiy sifatlarini aniqlash uchun 0 ‘V ni tanlash uslublarini tajribada tekshirib ko‘rishdan (tadqiqot sinovlaridan) iborat. O ichash vositalarini tanlash va tanlashni asoslashning quyida keltirilgan tartibi, asosan, texnologik jarayonlaming parametrlarini nazorat qilishni avtomatlashtirish bo‘yicha o‘quv ishlarini bajarishda tavsiya etiladi. M a’lum parametrni oichash bo‘yicha topshiriqda (loyihalashda u texnik vazifa deyiladi) quyidagilar boiishi kerak: 1) texnologik parametrning nomi (masalan, harorat, t); 2) uning oichanadigan qiymati (masalan, to.lch= 100°C); 3) mumkin boiadigan, ya’ni texnologik y o i qo‘yiladigan chetlanishlar chegaralari (masalan, Atqo.sh = ± 1,5°C); 4) oichash shartlari (masalan, diametri 500 mm boigan idishda, muhitning bosimi 0,5 mPa dan ortiq boim aganda); 5) texnologik jarayonning kechish sharoitlari (masalan, harorat asta- sekin o‘zgaradi, muhit agressiv emas, qovushqoq emas va shu kabi); 6) nazorat qilish turi (masalan, diskli diagrammada ko‘rsatish va qayd etish); 7) m a’lum otlarni uzatish uchun oichash axborotining turi (masalan, bir xillashtirilgan (unifikatsiyalangan) tokli signal 0—5 mA). Shunday qilib, bizning misolimizda diametri 500 mm boigan idishda bosim 0,5 mPa dan ortiq boim aganda agressiv boim agan muhitning 100+ 1,5°C haroratini oichash va qayd etish uchun 0 ‘V ni tanlash zarur; bunda ikkilamchi asbob bir xillashtirilgan tokli signal 0—5 mA boiishi kerak. Topshiriqning metrologik talablaridan kelib chiqib va iqtisodiy maqsadga muvofiqlikni hisobga olgan holda, TSM turidagi qarshilik term o‘z- gartgichidan (2-bobga qarang) va DISK-250 turidagi ikkilamchi qayd qiluvchi asbobdan (8-bob 6-§ ga qarang) iborat olchash majmuasini oldindan aniqlash mumkin. 0 ‘V oichashlarining yuqori chegarasi (Nmax) quyidagi ifodalarga ko‘ra aniqlanadi: 1) sekin o ‘zgaruvchi oichanayotgan kattalik uchun: ^ < ( 3 / 2 ) ^ ; 2) tez o‘zgaruvchi kattalik uchun: No .z g —< 2 Nmax. Shunday qilib, tmax > 3 • 100/2= 150°C. Shuni aniqlashtiramizki, TSM.-0879 NSX 100 M (ruxsat sinfi V) 200°C gacha chegarada (diapazonda) ishlaydi, ya’ni topshiriqning shartlari qanoatlantiriladi. Termoqarshilikning o‘rnatish chuqurligini 250 mm deb hisoblab, TSM turini aniqlaymiz: TSM-0879 5S2.821 430-58. Ruxsat sinfi V bo‘lgan TSM ning asosiy yo‘l qo'yiladigan xatoligi 100°C harorat uchun дttq = 0,25 + 0,0035? = 0,25 + 0,0035 • 100=0,6°C ifoda bilan aniqlanadi ( 1-bobga qarang). DISK-250 ikkilamchi asbob uchun dastlab N max oichashning yuqori chegarasini aniqlash zarur. U standart qatordan tanlab olinadi; tmax = 150°C, tmin= 0. Talab qilingan Nmax ning standart qator qiymatlari bilan mos tushmaslik hollarida /Vmax ning eng yaqin katta qiymati tanlanadi va xatolik shu qiymat bo‘yicha olib boriladi. Masalan, hisoblashda biz t = 175°C qiymatni olgan boisak, u holda yuqori chegara 200°C tanlangan b o ia r edi. Keyin ikkilamchi asbobning turi tanlanadi: DISK-250-1131, aniqlik sinfi 0,5. DISK-250 ikkilamchi asbobning asosiy y o i qo‘yiladigan xatoligi A t = + ~ ^min ) _ + 0 -5 (1 5 0 — 0 ) _ ~ j c ° q ia- ~ 100 ― 100 Shunday qilib, topshiriqqa binoan Attq = 0,6°C boigan TSM = 08795 s2.821 qarshilik termoo‘zgartgichi va Atia =0,75 boigan DISK = 250 — 1131 ikkilamchi qayd etuvchi asbobdan iborat oichash majmuasi tanlangan. 0 ‘V ni aniqligi bo‘yicha tanlashni asoslashda tanlangan oichash majmuasi (yoki alohida 0 ‘V) oichanayotgan parametrning topshiriq bo‘yicha y o i qo‘yadigan chetlashishni ta’minlanishini isbotlash zarur: Ыk.fakt = + ^f.a. = ±%/0,36 + 0,56 « 1 C . A^kfakt < A^qo‘sh boigani uchun tanlash to‘g‘ri bajarilgan. Agar A/kfakt >A/q0 chetlashishlari bo‘yicha tanlov masalasini qayta ko‘rib chiqish zarur yoki aniqlik sinfi yuqoriroq boigan ikkilamchi asbobni qoilash yoki boshqa 0 ‘V ni tanlash zarur. Bunday turdagi masalalar har bir parametr bo‘yicha asosiy texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda hal etiladi. Ikkinchi darajali parametrlami nazorat (texnologik nazorat, signalizatsiya va hokazo) odatda, tanlangan 0 ‘V ning haqiqiy xatosi 1-bobda bayon qilingan qoidalar bo‘yicha aniqlanadi. Signal o‘zgartgichlar; masofaga uzatish tizimlari; kuch kompensatsiyali elektr o‘zgartgichlar; kuch kompensatsiyali pnevmatik o ‘zgartgichlar; pnevmatik masofaga uzatish; me’yorlovchi o‘zgartgich; elektr-pnevmatik o‘zgartgich; pnevmo-elektr o‘zgartgich. Download 414.19 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|