5-amaliy mavzu: Bino konstruksiyalarining planli ijroiy s’yomkasi

Δ_yu′=𝑎 −𝑏_yu′ −𝑙
Δ_yu′=𝛼 −(𝑏_yu"−F_n) −𝑙 (2)
Δ_p′=𝑎 −𝑏_p′−𝑙
Δ_p"=𝛼 −(𝑏_p"− F_n) −𝑙
Berilgan kesmada reykaning qora va qizil tomonlari bo‘yicha xisoblangan chetlanishlar orasidagi farq 5 mm dan oshmasligi kerak, ya’ni
|Δ_yu′−Δyu''|≤5mm (3)
|Δ_p′−Δ_p''|≤5mm
Agar (3) –shart bajarilmasa xisoblash ishlarining to‘g‘ri bajarilganligi va reykadan olingan sanoqlarning to‘g‘riligi reykaning nollar farqi orqali tekshirib ko‘riladi. Agar (3) shart bajarilsa, chetlanishning yakuniy qiymati sifatida o‘rtacha chetlanish olinadi
Δ_yu=0.5(Δ_yu′+Δ_yu”), (4)
Δ_p=0.5(Δ_p′+Δ_p”).

1-rasm. Bino ustunining s’yomka sxemasi.

2-rasm. Bino ustunining ijroiy s’yomka jurnali.
Masalan, 2- rasmda ko‘rsatilgan natijalar bo‘yicha:
ℓ=0.25·(300+298)=150mm
Δ'_yu=301−142−150=9mm
Δ''_yu=301−(4926−4783)−150=±8mm
Δ'_p=301−150−149=1mm
Δ''_p =301−(4928−4783)−150=6mm
Reykaning qora va qizil tomonlari bo‘yicha topilgan chetlanishlar orasidagi farq 1.0 va 2.0 mm ni tashkil etadi. Shu sababli ularning o‘rtacha qiymatlarini topamiz
Δ_yu= 0.5 (+9+8)=8,5 mm,
Δ_p=0.5(1+6)=3,5mm
Musbat ishorali chetlanish ustun o‘qining loyihaviy o‘qdan KʹMʹ chizig‘iga qarab siljiganligini, manfiy ishorali esa unga teskari tomonga siljiganligini ko‘rsatadi.
Topilgan chetlanishlar ijroiy chizmaga yoziladi (3-rasm).
Ustunning yuqori kesmasidagi ijroiy chetlanish uning yo‘nalishini ko‘rsatuvchi strelkaning ustiga, pastki kesimdagi chetlanish esa strelka pastiga yoziladi. Biz keltirgan misolda ustunning yuqori kesmasidagi chetlanish +5 mm ni tashkil etgan va bu kattalik KʹMʹ chizig‘iga qarab yo‘nalgan strelkaning ustiga yoziladi, pastki kesma chetlanishi -2 mm ga teng bo‘lib, u KʹMʹ chizig‘iga teskari yo‘nalgan strelka tagiga yoziladi.

3-rasm. Ijroiy chizma.
Ijroiy s’yomka natijalarini taxlil qilishda ustunning qiyaligi qo‘yidagi formula yordamida hisoblanadi.
Δ_qiya=Δ_yu- Δ_p , (5)
Δ_qiya ning ishorasi, loyixaviy o‘qdan chetlanish ishorasi kabi, qiyalik yo‘nalishini ko‘rsatadi. Bizning misolda Δ_qiya=+8,5-3,5=5 mm, ya’ni ustunning yuqori qismi o‘qqa parallel KʹMʹ chizig‘i tomonga 7 mm ga og’gan.