5 laboratoriya ishi. Ishlab chiqarish shovqinini tadqiq qilish. Ishdan maqsad

bu erda: R_a–tovush bosimining o’rta kvadratik qiymati, shovqin o’lchagich ko’rsatishini to’zatish bilan, Pa;
Ro=2x10^-5 - tovush bosimining “ostona” o’rta kvadratik qiymati, Pa.
Ishlab chiqarish sharoitlarida chastotalarning oktavali polosalaridagi tovush bosimining joiz darajalari, ishlab chiqarish binolari ichi va sanoat korxonalarining hududidagi ish o’rinlaridagi keng polosali shovqinning tovush darajaldari va ekvivalent darajalari 6-jadvalda berilgan.
6-jadval

Ish joylari	O’rta geometrik chastotasi dB oktava polosalaridagi tovush bosimi darajalari, Gst								Tovushning darajalari va ekvivalent darajalari dBA
	63	125	250	500	1000	2000	4000	8000		85
O’zgarmas (doimiy)ish joylari ishlab chiqarish binolaridagi va korxona hududidagi ish zonalari	99	92	86	83	80	78	76	74

Standart, tovush darajasi 85dBAdan yuqori bo’lgan zonalarga maxsus belgilar qo’yishni, bunday zonalarda ishlaydiganlarni individual himoya vositalari bilan ta’minlanishni talab etadi. Shuningdek, qaysi oktavali polosa bo’lmasin, tovush bosimining oktava darajasi 135dBdan yuqori bo’lgan zonalarga, qisqa muddatga bo’lsa ham, odam kirishini taqiqlaydi.
Shovqindan himoyalanish vositalari va usullarining umumiy ta’siri GOST 12.1.029-80 (“SSBT. Sredstva i metodi zaщitы ot shuma. Klassifikastiya”) nomli hujjatda berilgan.
Ishlovchilarni shovqindan himoyalash umumiy vositalar va usullar bilan ham, shaxsiy vositalar bilan amalga oshiriladi. Birinchi navbatda umumiy vositalardan foydalanish kerak. Ular, shovqin manbaiga nisbatan ikki xilga ajratiladi: manbaning o’zida pasaytiruvchi va manba bilan himoyalanuvchi ob’ekt oralig’ida pasaytiruvchi vositalar. Birinchisi -eng samarali, ikkinchisi samarasizroq va qimmatga tushadi.
Shovqinning manbaining o’zida so’ndiradigan vositalarni tanlash shovqin qanday hosil bo’lishiga bog’liq.
ATKda shovqinga qarshi kurashish uchun qator tadbirlar ko’riladi, ulardan asosiylari quyidagilar:
-oqilona joylashtirish;
-shovqin manbaidagi shovqinni pasaytirish;
-shovqin chiqaradigan texnologiyalar va uskunalarni kam shovqinlisiga almashtirish;
-tovushlarni so’ndirish;
-tovushlarni izolyastiyalash va yo’lini to’sish;
-tovush so’ndirgichlarni qo’llash;
-shaxsiy himoya vositalari.
Ishlab chiqarish binolari xonalarini oqilona joylashtirish shularni ko’zda tutadiki, shamol dvigatellarini sinash stanstiyalari, termik ishlov va temirchilik stexlaridan chiqadigan ifloslangan havoni qolgan binolar va turar joylar massividan boshqa taraflarga olib ketsin. Ko’p shovqin soladigan stexlar atrofida butalar va daraxtlar ekib shovqin yo’lini to’sish kerak.
Manbaning o’zida shovqinni pasaytirish uchun iloji boricha quyidagi tadbirlar ko’riladi:
-detallar bir-biriga urilib ishlaydigan bo’lsa, urilmaydigan qilish, ilgarilama harakatlarni aylanma harakat bilan almashtirish;
-bir-biriga urilib ishlaydigan detallar va qismlardagi titrashlarni rezina, namat, karton qistirmalar, tiqin kabi yumshatuvchi materiallar yordamida so’ndirish;
-metall detallarni plastmassa, fibrolit va boshqa yumshoq materiallardan tayyorlash;
-moylash;
-shovqin soladigan qismlar va agregatlarni g’ilof ichiga olish va sh.k.
Ishlab chiqarish binolari ichidagi shovqinni kamaytirish uchun shovqinni yutadigan maxsus inshootlar quriladi, ovoz yutadigan materiallar ishlatiladi.
To’suvchi konstrukstiyalardan tovushdan muhofazalanish sifatida foydalanish, tovushni muhofazalovchi g’iloflardan foydalanish.
Ventilyatorlar, kompressorlar, elektropnevmatik bosqonlar va turli, turli pnevmatik asboblar hosil qiladigan shovqinni pasaytirish uchun aktiv va reaktiv so’ndirgichlardan foydalaniladi. Bu vositalarning birontasi yaxshi natija bermasa, shaxsiy himoya vositalari: tamponlar, quloqchinlar, shovqinga qarshi vkladishlar, shovqindan himoyalovchi shlemlar ishlatiladi.

ISHLAB CHIQARISHDA RO’Y BERADIGAN SHOVQINNI TEKSHIRISH