5-ma’ruza. Kapsulalar va ularni ishlab chiqarish texnologiyasi

Presslash usuli yumshoq jelatin kapsulalarni olish.
Bu usulning mohiyati oldindan jelatin-glitserinli massadan iborat jelatina tasmasini tayyorlash va undan kapsulalarni preslashga asoslangan. Bu usulda oligan kapsulalar o‘zlarida gorizontal choklarini bo‘lishi bilan farqlanadi. Bu usulda kapsulalar olish uchun bir necha liniyalar mavjud bo‘lib, ular Germaniyaning “KS-4”, AQSH ning “Scherer”, Angliyaning “Accogel Lederle” rusumli liniyalaridir. Bu usulda kapsulalar ishlab chiqarishga mo‘ljallangan dastlabki qurilmalar kapsulalarning yarim hajmiga mos keluvchi qoliplardan iborat bo‘lgan. Oldindan tayyorlangan jelatina tasmasi suv bug‘i (45-55⁰S) yordamida qizdirilgan qolipga joylashtiriladi (B-rasm). Natijada tasma sekin astalik bilan yumshab qolip shaklini egallaydi, so‘ng hosil bo‘lgan jelatina kapsulasining yarmi dori moddasi bilan to‘ldiriladi. Ustidan ikkinchi jelatina tasmasi joylashtirilib, qolipning ikkinchi qismi bilan berkitiladi va presslanadi. Natijada aylana bo‘yicha chok hosil bo‘ladi. Bu qurilmaning ishlab chiqarish samaradorligi kam bo‘lganligi uchun oshqa turdagi takomillashtirilgan qurilmaga almashtirilgan.
Amerikalik muxandis R.I.Sherer yuqoridagi qurilmani, ikkita o‘zaro bir-biriga qarama-qarshi tomonga aylanadigan qoliplar bilan ta’minlangan barabanli presslarga almashtirgan.
Qattiq jelatin kapsulalari asosan botirib olish, shuningdek presslash usullida ham tayyorlanadi. Yumshoq jelatin kapusulalarini botirib olish usuli bo‘yicha tayyorlash (Gorkiy KFZ usuli):
Jelatin eritmasini tayyorlash
Jelatin massasini yakorli aralashtirgich (25-30 ayl/daq) bilan jihozlangan par qo‘ylakli sirlangan reaktorlarda tayyorlanadi. Bakterialar va zamburug‘larga turg‘un bo‘lgan jelatin massasini olish uchun bino oyiga 2 marta,asbob-uskuna va apparatlar esa ish boshlashdan oldin 1 soat davomida kuchli par bilan 1 soatdan sterilizatsiya qilinadi.
Asosiy adabiyotlar:

1. 
   Maxkamov S.M., Maxmudjonova K.S. Tayyor dori turlari texnologiyasi. Toshkent. 2010. B. 367. (darslik)
   
2. 
   Меншутина Н.В., Мишина Ю.В., Алвес С.В. Инновационные технологии и оборудование фармацевтического производства. - Т.1. - М .: Издательство БИНОМ. 2012. - 328 с.
   
3. 
   Меншутина Н.В., Мишина Ю.В., Алвес С.В., Гордиенко М.Г., Гусева Е.В., Троянкин А.Ю. Инновационные технологии и оборудование фармацевтического производства. - Т.2. - М .: Издательство БИНОМ. 2013. - 480 с.
   
4. 
   Промышленная технология медицины / Под ред. Проф. В.И. Чуешова. Том 2. Харьков. 2002. 715 с.
   
5. 
   Промышленная технология медицины / Под ред. Проф. В.И. Чуешова. Том 1. Харьков. 2002. 327 с.
   
6. 
   Технология лекарственныx форм. Том 1. Под ред. Т.С. Кондратьевой. Москва. "Медицина". 1991. 496 с.
   
7. 
   Технология лечебной формы. Том 2. Под ред. Л.А. Ивановой. Москва. "Медицина". 1991. 544 с.Kenneth E. Avis, Herbert Lieberman, Leon Lachman Pharmaceutical Dosage Forms: Parenteral Medications, Second Edition, Volume 2. 2nd Edition., Informa Healthcare; 2 edition (November 12, 1992).
   
8. 
   Moji Christianah A.D., Harry G. B. Preformulation in Solid Dosage Form Development. – NY.: Informa Healthcare, 2008. – 585 r.
   
9. 
   Yihong Q.,Yisheng Ch. Developing Solid Oral Dosage Forms: Pharmaceutical Theory & Practice 1st Edition. - North Chicago, USA, Academic Press, 2009. – 978 r.
   
10. 
    Loyd V. A. Howard C. A., Ansel's Pharmaceutical Dosage Forms and Drug Delivery Systems 10th Edition. – Philadelphia.: LWW, 2013. – 794 r.