5-Ma’ruza. Mavzu: Troyan otlari (viruslari) Reja

Pul o’g’rilash, tovlamachilik bo’yicha:

• 
  Elektron pul o’g’rilash;
  
• 
  Cryptolockerlar bilan tavlamachilik qilish
  

Ma’lumot o’g’irlash bo’yicha:

• 
  Ma’lumotlarni o’g’irlash, sanoat ishlab chiqarishdagi josuslik bo’yicha;
  
• 
  Foydalanuvchining parollari yoki plastic kartochkasini ma’lumotidan bo’yicha;
  
• 
  Foydalanuvchining shaxsiy ma’lumotlari bo’yicha;  Savdo – sotiq sirlari bo’yicha.
  

Ayg’oqchilik bo’yicha:

• 
  Keylogerlar;
  
• 
  Foydalanuvchining ekranini ko’rish;
  
• 
  Foydalanuvchining web kamerasini ko’zatish;
  
• 
  Masofadan turib boshqarish;
  

Buzg’unchilar o’zlarining maqsadlari yo’lida troyan viruslarini zararkunanda boshqaruvchilar sifatida qo’llash mumkin. Buzg’unchi boshqarishi uchun troyan viruslarini tarmoq orqali kompyuterga o’rnatib va kompyuterni skaner (scan) qilishi mumkin.

2. Troyan viruslarini o’chirish usullari

Huddi boshqa zararkunanda dasturlar singari troyan viruslarini o’chirish uchun antivirus, antishpion dasturiy vositalari orqali zararkunanda dasturlarini topish va ularni o’chirish mumkin bo’ladi. Bunda asosan ma’lum dasturiy vositalardan foydalangan holda troyan zararkunanda vositalarni o’chirishimiz mumkin. Bizga ma’lumki barcha zararkunanda dasturlar ishga tushishi uchun o’ziga jarayon hosil qilib oladi, bunga ko’ra zararkunanda dastur hosil qilgan jarayonni topish orqali ham troyan virusini ham ishini to’xtatib olish mumkin.
Keyin esa uni joyini aniqlab zararkunanda dasturni o’chirib yuborish mumkin bo’ladi. Buni quyidagicha amalga oshirish mumkin:
Pusk tugmasidan run ni tanlab, uning ichida regedit funksiyasi yoziladi.

Bunda registrning ichida bo’ladigan jarayonlarni namoyon bo’ladi. Troyan viruslari asosan tarmoq orqali kompyuterga tushgani sababli brouzerni ichadagi jarayonlarni ko’rib chiqamiz:

Agarda shu kabi jarayon bulsa, jarayoni to’xtatish kerak bo’ladi:

Msconfig funksiyasi orqali jarayonlarga kirib olamiz va troyan hosil qilgan jarayonni topib uni o’chirib qo’yamiz:

Bu orqali troyan viruslari balki boshqa turdagi viruslarni ham o’z ishini to’xtatib qo’yish mumkin bo’ladi. Yoki kompyuterni maxsus laboratoriyalarda tekshirish orqali uni mutahasislarga qo’yib bergan ma’qul.